Στις 14 Ιουνίου 1940 η πρώτη αμαξοστοιχία με Πολωνούς πολιτικούς κρατούμενους κατευθύνεται προς ένα παλιό στρατώνα της κατεχόμενης Πολωνίας, το ‘Αουσβιτς όπου θα εξολοθρευτούν 1,1 εκατομμύριο άνθρωποι.

Στα βαγόνια του τρένου συνωστίσθηκαν συνολικά 728 άνδρες, που είχαν βγει από τη φυλακή Τάρνοου και κάτω από πολύ υψηλή θερμοκρασία, σε βαγόνια με κλειστά παράθυρα, ταξίδεψαν προς άγνωστη κατεύθυνση.

Εβδομήντα χρόνια μετά, με πρωτοβουλία των οικογενειών του Άουσβιτς, του ναζιστικό στρατόπεδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ένα τρένο διασχίζει εκ νέου συμβολικά τα σχεδόν 140 χλμ. για να αποτίσει φόρο τιμής «σε όλα τα θύματα των ναζιστικών γερμανικών στρατοπέδων» κατά την άφιξη σε αυτό τον τόπο που έγινε σύμβολο του Ολοκαυτώματος.

Δέκα επιζήσαντες από αυτή την πρώτη αμαξοστοιχία αναμένεται να παραστούν στην τελετή.

Όπως τότε, η αμαξοστοιχία θα σταματήσει στο σταθμό της Κρακοβίας. Εκεί αυτοί οι άνδρες, μεταξύ των οποίων πολλοί είχαν προσπαθήσει να συναντήσουν μέσω Σλοβακίας και Ουγγαρίας πολωνικά στρατεύματα στη Γαλλία, έμαθαν εκείνη την ημέρα ότι γερμανικά στρατεύματα είχαν εισβάλει στο Παρίσι.

«Ήταν σαν το έδαφος να υποχωρεί κάτω από τα πόδια μας. Είχαμε ως στόχο να φθάσουμε στη Γαλλία και να που το Παρίσι ήταν υπό κατοχή και η Γαλλία υπό παράδοση» διηγήθηκε σε συνέντευξή του ο Καζιμίερτζ Αλμπί, 17 ετών την εποχή εκείνη.

Αυτοί οι χιλιάδες άνδρες και αγόρια που προσπάθησαν όπως αυτός, μετά την εισβολή στην Πολωνία των γερμανικών στρατευμάτων το Σεπτέμβριο του 1939, να περάσουν τα σύνορα, αποκαλούνταν «τουρίστες» από τους ναζί.

Οι 728 σφραγίστηκαν στο μπράτσο με αριθμό από 31 έως 758, καθώς τριάντα κρατούμενοι του κοινού ποινικού δικαίου ήταν ήδη εκεί και θα χρησίμευαν ως «κάπο». Οι κάπο ήταν γενικά επαγγελματίες εγκληματίες που διορίζονταν από τις αρχές των στρατοπέδων για να είναι επικεφαλής στις ομάδες εργασίας και να ελέγχουν τους στρατώνες.

Τις πρώτες εβδομάδες εγκαταστάθηκαν στα κτίρια του Μονοπωλίου του καπνού, κοντά στο στρατώνα. Υπήρχαν ανάμεσα σε αυτούς τους πρώτους φυλακισμένους, πρώην μαχητές του 1939, μέλη παράνομων αντιστασιακών οργανώσεων, μαθητές, φοιτητές, μερικοί από τους οποίους εβραίοι.

Από την επόμενη κιόλας ημέρα, αρχίζει μια περίοδος καραντίνας κατά την οποία οι κρατούμενοι θα ξυλοκοπηθούν, θα βασανιστούν, θα υποβληθούν σε αφόρητες σωματικές ασκήσεις. Μετά χρησιμοποιήθηκαν σε έργα επέκτασης του στρατοπέδου. Τουλάχιστον 227 μεταξύ αυτών πέθαναν στο Άουσβιτς και 300 επέζησαν του πολέμου.

Ακολούθησαν και άλλες αμαξοστοιχίες. Μέχρι την άνοιξη του 1942 η πλειοψηφία των κρατουμένων στο ‘Αουσβιτς είναι μη εβραίοι Πολωνοί φυλακισμένοι. Ο Καζιμίερτζ Αλμπίν που δραπέτευσε το Φεβρουάριο το 1943, ήταν μάρτυρας το 1942 της μαζικής άφιξης Εβραίων από όλη την Ευρώπη. Ένα εκατομμύριο Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους στο ναζιστικό στρατόπεδο εξόντωσης ‘Αουσβιτς-Μπίρκεναου, όπως και 70.000 με 75.000 Πολωνοί μη εβραίοι, 21.000 αθίγγανοι, 15.000 σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου και 10.000 με 15.000 άλλοι κρατούμενοι, μεταξύ τους αντιστασιακοί, σύμφωνα με τα στοιχεία του μουσείου του στρατοπέδου.