«Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος… άσπρος σκύλος, μαύρος σκύλος, ούλοι οι σκύλοι μια γενιά!», δήλωνε από τη Μόσχα στις 21 Οκτωβρίου 1952 ο γενικός γραμματέας του παράνομου τότε ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης, ενόψει των εκλογών του ίδιου έτους στη χώρα, μια δήλωση που αντιμετωπίστηκε άλλοτε ως «προπατορικό αμάρτημα» και άλλοτε ως «μύθος», προκαλώντας αναλύσεις και συζητήσεις που διαρκούν μέχρι τις μέρες μας.

Ads

Στην προεκλογική αναμέτρηση, που πραγματοποιείται σε κλίμα πόλωσης και άγριας τρομοκρατίας υπέρ του Αλ. Παπάγου, τα συνθήματα που κυριαρχούν στις συγκεντρώσεις του τελευταίου είναι: «Κάτω οι φαυλοκράτες», «Κάτω ο μαύρος γάτος» (για τον Πλαστήρα τον οποίο οι οπαδοί του αποκαλούσαν «Μαύρο καβαλάρη»). Στις συγκεντρώσεις της ΕΔΑ το σύνθημα ήταν: «Μαύρο στους μαύρους Πλαστήρα και Παπάγο». Στο βιβλίο του «ΕΔΑ 1951-1967, Το Νέο Πρόσωπο της Αριστεράς», ο Τάσος Τρίκας εξετάζει το αν τελικά αποτελούσε μια σεχταριστική επιλογή η αυτόνομη κάθοδος της ΕΔΑ στις εκλογές του 1952 και να είναι πράγματι «προπατορικό αμάρτημα» της Αριστεράς το «Τι Πλαστήρας, τι Παπάγος» ή είναι ένας μύθος. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, κυρίως η ηγεσία της ΕΔΑ, αλλά και του ΚΚΕ, που βρισκότανε, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, πίσω απ’ όλες σχεδόν τις επιλογές της ΕΔΑ, έκανε τα πάντα για να υπάρξει συνεργασία με το κόμμα του Πλαστήρα. Τις προσπάθειες τις χειρίστηκε ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ι. Πασσαλίδης και κυρίως σε πρώτο πρόσωπο ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης.

Και οι δυο βεβαιώνουν ότι η ΕΔΑ έκανε τα πάντα για να υπάρξει συνεργασία και, τελικά, την ευθύνη για το ότι ναυάγησαν εκείνες οι προσπάθειες τις έχει αποκλειστικά ο Ν. Πλαστήρας. Στο βιβλίο υπογραμμίζεται πως το διαβόητο σύνθημα έγινε πρώτα πράξη από τον Γιώργο Παπανδρέου, που μαζί και με άλλους κεντρώους συνεργάτες του προσχώρησε στον «Συναγερμό» όπου ήταν και υποψήφιος. «Ο Γιώργος Παπανδρέου ήταν αυτός που πρώτος όχι μόνο θεώρησε τους Πλαστήρα και Παπάγο ίδιους, αλλά και τον δεύτερο καλύτερο, και γι’ αυτό προσχώρησε στο κόμμα του», επισημαίνει ο κ. Τρίκας. Το παραπάνω, ωστόσο, δεν αποδεικνύει ότι ο Ζαχαριάδης δεν ακολούθησε σεχταριστικές επιλογές. Όπως σημειώνει ο συγγραφέας, ο σεχταρισμός του Ζαχαριάδη δεν συμπυκνωνόταν τόσο στο «Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας» όσο και κυρίως στην προβοκατόρικη και υπονομευτική για την ανασύνταξη του αριστερού, του δημοκρατικού και προοδευτικού κινήματος στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’50, στρατηγική που συμπυκνωνόταν στην επιλογή και στο σύνθημα ότι είμαστε «Με το όπλο παρά πόδα».