Το φθινόπωρο του 1919, λίγο μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ένα παράξενο βιβλίο άρχισε να κυκλοφορεί στη Δυτική Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Ads

«Τα Πρωτόκολλα των Πρεσβύτερων της Σιών» ήταν ένα 80σέλιδο μανιφέστο που περιέγραφε με κάθε λεπτομέρεια τον τρόπο που οι υφιστάμενες εξουσίες του κόσμου – εκκλησίες και κυβερνήσεις – θα μπορούσαν να ανατραπούν μέσω του ταξικού μίσους, του πολέμου και του μπολσεβικισμού, ώστε να εγκαθιδρυθεί η παγκόσμια αυτοκρατορία των Εβραίων. Υποτίθεται πως το βιβλίο αυτό δημιουργήθηκε από μια σκευωρία φαύλων Εβραίων κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης του 1897. «Τα πρωτόκολλα» ήταν, φυσικά, μια αντι-σημιτική φάρσα, αλλά αυτό δεν σταμάτησε το γεγονός αυτό από το να γίνει «κοινό μυστικό» στην Ευρώπη και μια από τις πρώτες σημαντικές θεωρίες συνωμοσίας του 20ου αιώνα.

Από τις θεωρίες περί ψεύτικης απόβασης στη Σελήνη μέχρι αυτές για το Άγιο Δισκοπότηρο και για τα πιστοποιητικά γεννήσεως που χάθηκαν στη Χαβάη, φαίνεται πως πολλοί άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να πιστέψουν σε ακραίες ιδέες. Στο βιβλίο του Βρετανού δημοσιογράφου David Aaronovitch «Voodoo Histories: The Role of the Conspiracy Theory in Shaping Modern History» δεν περιγράφεται μόνο πως έχουν εφευρεθεί αυτές οι θεωρίες αλλά και πως τρέφονται από τους προσωπικούς μας φόβους, κάνοντας, παράλληλα, μετάσταση στη λαϊκή μας κουλτούρα.

Άνθρωποι αφιερώνουν πολλές φορές ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό σε τέτοιου είδους ιστορίες, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων να πιστεύει σε συνωμοσίες. Πρόσφατα, καθηγητής της Βενεζουέλας δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προκάλεσαν το σεισμό στην Αϊτή με υπόγεια πυρηνική δοκιμή. «Τι είδους αποδείξεις υπάρχουν γι’ αυτό», αναρωτιέται στο βιβλίο του ο συγγραφέας. Οι θεωρίες συνωμοσίας είναι πιο περίπλοκο φαινόμενο όσον αφορά τις εικονικές κοινότητες. «Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει λόγω της παγκόσμιας αλληλεξάρτησης. Ζούμε σε μια παγκόσμια κοινότητα, και υπάρχει ένας μεγάλος πειρασμός μεταξύ των ανθρώπων να πιστεύουν ότι υπάρχει ένα γενικό σχέδιο, διότι διαφορετικά θα σήμαινε ότι είμαστε δεν είμαστε σε αλληλεξάρτηση και ότι ο κόσμος είναι χαοτικός.

Το Διαδίκτυο είναι μια γιγαντιαία εκδοχή του τι αντιμετώπισαν στη δεκαετία του 1920, όταν βγήκε το πρώτο φυλλάδιο για «Τα Πρωτόκολλα των Πρεσβύτερων της Σιών». «Ήταν φτηνό και εύκολα διαθέσιμο. Ήταν μια εποχή αύξησης της βασικής εκπαίδευσης. Είναι κάτι αντίστοιχο με αυτό που έχουμε σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα τώρα. Είναι δύσκολο σε αυτές τις περιστάσεις να διακρίνουμε το αυθεντικό από το μη αυθεντικό», τονίζει ο David Aaronovitch. «Είχαμε πάντα αυτό το πρόβλημα σε κάποιο βαθμό, αλλά αυτό που έχει φέρει το Διαδίκτυο είναι μια επανάσταση στον όγκο των πληροφοριών.»

Τελικά, αυτό που πραγματικά αξίζει είναι η αναζήτηση της αλήθειας. Αν δεν αφιερωθούμε στην έρευνα της αλήθειας είμαστε καταδικασμένοι να χαθούμε μέσα σε αναληθείς πληροφορίες που θα συσκοτίζουν την αντίληψή μας . «Προσπαθούμε να ξεχωρίσουμε τι είναι καλό και τι κακό γιατί δε μπορούμε να συμφωνήσουμε στο τι πραγματικά συμβαίνει. Κανείς δε πρόκειται να πεθάνει αν πει ότι ο Σαίξπηρ δεν ήταν ο Σαίξπηρ, αλλά σε άλλες περιοχές όπου η αλήθεια υποφέρει οι αποφάσεις μας μοιάζουν επίσης, να ασφυκτιούν.» Όταν δεν υπάρχει η αρχή της αλήθειας, οι προκαταλήψεις ευδοκιμούν.