Το «διατηρητέο» Μπλοκ 15 του στρατοπέδου Χαϊδαρίου, που το Δεκέμβριο του 1943 εγκαινιάστηκε ως χώρος αυστηρής απομόνωσης και το εσωτερικό του αποτέλεσε το θάλαμο των μελλοθάνατων Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, σήμερα καταρρέει με καμία απολύτως πρόθεση από τους αρμόδιους φορείς να το συντηρήσουν ως ιστορικό αλλά και αρχιτεκτονικό μνημείο.

Ads

Έχει προκληθεί σοβαρό ρήγμα στον τοίχο του δευτέρου ορόφου από δέντρο που έχει φυτρώσει εκεί, όπως αναφέρει ο Χάγκεν Φλάισερ, καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στα «Νέα». Ήδη οι τοίχοι του σιγά σιγά διαλύονται από την εγκατάλειψη.

«Αν δεν αφαιρεθεί το δένδρο, με τις επακόλουθες απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης, θα συνεχιστεί γρήγορα η καταστροφή του ιστορικού μνημείου», τονίζει ο κ. Φλάισερ, ο οποίος απευθύνει έκκληση στον υπουργό Πολιτισμό Πέτρο Γερουλάνο να αναλάβει πρωτοβουλία για τη διάσωση αυτού του μνημείου της νεότερης ελληνικής ιστορίας και κάνει μια αναδρομή στην ιστορία του στρατοπέδου Χαϊδαρίου.

Το Μπλοκ 15 βρίσκεται στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου που χτίστηκε επί δικτατορίας Μεταξά το 1937. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 πέρασε στα χέρια των Γερμανών και συγκεκριμένα της SD (Sicherheitsdienst), της Υπηρεσίας ασφαλείας των Ναζί. Γρήγορα εξελίχθηκε σε κέντρο διαλογής και μεταγωγών των κρατουμένων.

Ads

Οι πιο άτυχοι είτε εκτελέστηκαν για «αντίποινα» ύστερα από αντιστασιακές ενέργειες (όπως οι 200 της Πρωτομαγιάς του 1944) είτε στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στα γερμανικά και πολωνικά εδάφη.

Τη χειρότερη μοίρα είχαν οι (πιθανώς 4.468) Εβραίοι, κυρίως από το Λεκανοπέδιο και τα Δωδεκάνησα, που βιαίως μεταφέρθηκαν από το Χαϊδάρι στο Αουσβιτς.

Οι εκτελέσεις ομήρων, τα βασανιστήρια, τα λευκά κελιά της απομόνωσης στο περιβόητο Μπλοκ 15, όλα ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του στρατοπέδου μέχρι τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Με τη λήξη της Κατοχής και την Απελευθέρωση δεν επέρχεται το κλείσιμο του στρατοπέδου. Μετά τη Βάρκιζα το κράτος αξιοποίησε, ήδη από το 1946, το στρατόπεδο ως κολαστήριο των αντιφρονούντων, με στόχο κυρίως την απόσπαση «δηλώσεων μετανοίας», ενώ αργότερα το στρατόπεδο λειτούργησε πάλι ως στρατώνας και το Μπλοκ 15 ως πειθαρχείο.

Σήμερα, η είσοδος στο στρατόπεδο επιτρέπεται μόνο για επίσκεψη στο Μπλοκ 15, που είναι το μοναδικό κτίριο του στρατοπέδου που υπάγεται, ύστερα από ενέργειες της Μελίνας Μερκούρη, στο υπουργείο Πολιτισμού.