Ο πλανήτης μας βρίσκεται σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο απ’ όσο πιστεύαμε, προειδοποιούν οι επιστήμονες και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη θαλάσσια ζωή, που βρίσκεται πλέον στα πρόθυρα μιας μαζικής εξαφάνισης ειδών, λόγω τριών αλληλένδετων παραγόντων: αύξηση της θερμοκρασίας, αύξηση της οξύτητας των υδάτων και κάθετη μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου. Η σοκαριστική επιστημονική έκθεση παρουσιάστηκε στα ΜΜΕ χθες, Τρίτη, και τώρα οδεύει προς τον ΟΗΕ.

Ads

Χωρίς την άμεση λήψη μέτρων, ο άνθρωπος θα προκαλέσει την έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών που έχει γνωρίσει ο πλανήτης Γη, μια εξαφάνιση ειδών ανάλογη με τη μαζική της Πέρμιας περιόδου πριν από 250 εκατ. χρόνια, ή την εξαφάνιση των δεινόσαυρων πριν από 65 εκατ. χρόνια. Πολλοί είναι οι επιστήμονες εκτιμούν ότι μια τέτοια σαρωτική απονέκρωση βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη: «Από γεωλογική άποψη, οι μαζικές εξαφανίσεις μπορούν να συμβούν σε μια νύχτα. Στην ανθρώπινη χρονική κλίμακα, όμως, μπορεί να μην αντιληφθούμε καν ότι βρισκόμαστε στο μέσο ενός τέτοιου συμβάντος» γράφει ο Τζέλε Μπίζμα του γερμανικού Ινστιτούτου Alfred Wegener.

«Αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο να χάσουμε θαλάσσια είδη και ολόκληρα θαλάσσια οικοσυστήματα, όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, σε διάστημα μιας ανθρώπινης γενιάς» προειδοποιεί η έκθεση, η οποία συντάχθηκε από 27 ειδικούς που συναντήθηκαν στην Οξφόρδη για λογαριασμό του IPSO και της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN).«Τα αποτελέσματα είναι σοκαριστικά» γράφει στα συμπεράσματα της μελέτης ο Άλεξ Ρότζερς, διευθυντής του Διεθνούς Προγράμματος για την Κατάσταση των Ωκεανών (IPSO).

H έκθεση αναφέρει τους τρεις βασικούς παράγοντες για την απειλούμενη καταστροφή:

• Κλιματική αλλαγή: η αύξηση της θερμοκρασίας αλλάζει απότομα τις συνθήκες στις οποίες έχουν προσαρμοστεί να ζουν οι θαλάσσιοι οργανισμοί. Οργανισμοί μετακινούνται από τη μια περιοχή στην άλλη και γίνονται «εισβάλλοντα είδη» που ανταγωνίζονται τα ενδημικά ζώα και φυτά της θάλασσας
• Οξύτητα των υδάτων: ο κύριος παράγοντας πίσω από την παγκόσμια θέρμανση οφείλεται και για την αύξηση της οξύτητας στα νερά όλου του κόσμου. Οι ωκεανοί λειτουργούν σαν «σφουγγάρι» διοξειδίου του άνθρακα που απορροφά το πλεονάζον CO2 από την ατμόσφαιρα. Το πρόβλημα είναι ότι όταν το διοξείδιο του άνθρακα διαλύεται στο νερό προκαλεί πτώση του PH, δηλαδή κάνει το νερό όλο και πιο ξινό. Σε αυτές τις συνθήκες, οργανισμοί όπως τα κοράλλια αδυνατούν να σχηματίσουν τον ασβεστολιθικό σκελετό τους.
• Υποξία: ‘Ενα άλλο ανησυχητικό φαινόμενο είναι η επέκταση των λεγόμενων «νεκρών ζωνών», δηλαδή περιοχών με ανεπαρκή επίπεδα διαλυμένου οξυγόνου. Αυτή η υποξία σχετίζεται με το φαινόμενο του ευτροφισμού: λιπάσματα και λύματα που απορρέουν στο νερό προκαλούν ανεξέλεγκτη αύξηση των φυκιών, τα οποία όταν πεθαίνουν διασπώνται από μικρόβια που καταναλώνουν όλο το διαθέσιμο οξυγόνο.

Μέχρι πρόσφατα ακόμα, τα φαινόμενα αυτά εξετάζονταν συνήθως ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, και οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την ολέθρια αλληλεπίδρασή τους. «Η υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των μερών τους. Συμβαίνει τώρα με ρυθμό υψηλότερο από ό,τι είχε προβλεφθεί» επισήμανε ο Δρ Ρότζερς στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Η ίδια έκθεση προτρέπει τις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την υπεραλίευση -που είναι και το πιο εύκολο να γίνει. «Η υπεραλίευση εκτιμάται ότι αντιστοιχεί σήμερα σε περισσότερο από 60% των τοπικών και παγκόσμιων εξαφανίσεων θαλάσσιων ψαριών που γνωρίζουμε» γράφει ο Ουίλιαμ Τσέουνγκ του Πανεπιστημίου του Ιστ Άγγλια. «Σε αντίθεση με την κλιματική αλλαγή, [η υπεραλίευση] μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα, αμέσως και αποτελεσματικά με αλλαγές πολιτικών» επισημαίνει.

Υπενθυμίζεται πως χθες δημοσιεύσαμε άρθρο με θέμα την έκθεση του Ινστιτούτου Μεσογειακών Ερευνών “Αρχιπέλαγος” που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη δραματική μείωση των αλιευμάτων στο Νότιο Αιγαίο, όπου βασικό παράγοντα για την ακραία κατάσταση αποτελεί η υπεραλίευση και οι παράνομες και ιδιαιτέρως επιζήμιες για τη θαλάσσια ζωή μέθοδοι αλίευσης.