H υπαγωγή της χώρας σε διεθνή οικονομική και κοινωνική κηδεμονία, ένα και πλέον αιώνα αργότερα από την προηγούμενη που είχε όμως επιβλήθεί στην «Ψωροκώσταινα» του 19ου αιώνα, αποτελεί ένα γεγονός με ιστορική σημασία και σοβαρότατες πολιτικές προεκτάσεις. Ολόκληρο το οικοδόμημα, που στήθηκε μετά την μεταπολίτευση του 1974 και είχε ως στρατηγικό όραμα τον εξευρωπαϊσμό της χώρας, κατέρρευσε με την χθεσινή προσφυγή της κυβέρνησης στον μηχανισμό στήριξης της Ευρωπαικής Ενωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την γεωπολιτική θέση που της «αξίζει»: ένα στρεβλά μισο-ανεπτυγμένο κράτος στα νότια της Ευρώπης, κάτι ανάμεσα σε Βουλγαρία και σε Αλβανία. Η προσγείωση στην σκληρή βαλκανική πραγματικότητα δεν ήταν αναπόφευκτη. Στα 35 χρόνια που πέρασαν από την πτώση της χούντας, η χώρα είχε την ευκαιρία να ξεφύγει από την φτωχή γειτονιά της και να κάνει διεθνή καρριέρα, αλλά δεν τα κατάφερε, κυρίως εξ αιτίας της πολιτικής της ηγεσίας. Είτε το έχουν συνειδητοποιήσει είτε όχι, τα δύο κόμματα που κυβέρνησαν την χώρα τις τελευταίες δεκαετίες και όλο το πολιτικό σύστημα έχουν ιστορικά ξεπεραστεί.

Οι πολιτικές συνέπειες της κατάρρευσης δεν θα αργήσουν να γίνουν αισθητές, ιδίως για το κυβερνών κόμμα. Παρά τα πολύ σκληρά μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση στις αρχές Μαρτίου και τα οποία όχι μόνο ανέτρεπαν τις προεκλογικές της εξαγγελίες για ανάπτυξη και κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά έφτασαν μέχρι την αρπαγή του 14ου μισθού, η πλειοψηφία της κοινής γνώμης επέδειξε μια αξιοθαύμαστη ανοχή.

Το πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα φαινόμενο οφειλόταν στην κοινή συνείδηση ότι στην χώρα πολλά πράγματα δεν πήγαιναν καλά και έπρεπε να αλλάξουν, έστω και με θυσίες. Και ακόμη στην ελπίδα ότι το «νέο ΠΑΣΟΚ» του κ. Παπανδρέου, που έδειχνε να κριτικάρει ή να αμφισβητεί αρκετές από τις πρακτικές του παρελθόντος, θα μπορούσε να υλοποιήσει αυτές τις αναγκαίες αλλαγές. Ομως, μέσα σε λιγότερο από 2 μήνες, η κυβέρνηση έχασε αυτή την μοναδική ευκαιρία για τέσσερεις λόγους.

1. Η κοινή γνώμη εκτίμησε θετικά τα συνεχή ταξίδια του πρωθυπουργού και των αρμόδιων υπουργών του και τις φιλότιμες προσπάθειες τους να πείσουν τους ξένους ηγέτες ότι η χώρα θέλει να αλλάξει, όταν μάλιστα είχε ως μέτρο σύγκρισης την παροιμιώδη τεμπελιά και ανικανότητα των προκατόχων τους, αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό. Η κυβέρνηση έπρεπε να δώσει δείγματα θετικών αλλαγών σε όλους τους τομείς της δραστηριότητας της, κάτι που δεν έγινε. Αντίθετα, σε κρίσιμους τομείς που επιρεάζουν την καθημερινότητα των πολιτών, όπως οι δημόσιες υπηρεσίες και η υγεία, η κατάσταση χειροτέρευσε.

2. Η κυβέρνηση κάνει εδώ και καιρό λόγο για έκτακτες συνθήκες που επιβάλλουν έκτακτα μέτρα, αλλά στην πράξη συμπεριφέρεται σαν μια ανέμελη κυβέρνηση σκανδιναβικής χώρας. Οι περισσότεροι υπουργοί είναι κατώτεροι των περιστάσεων.

Οχι μόνο δεν διώχθηκε ποινικά κανένας από τους υπεύθυνους των μεγάλων σκανδάλων ή της λεηλασίας του δημοσίου, αλλά αντίθετα οι περισσότεροι βρίσκονται ακόμη στις θέσεις που κατείχαν , εξακολουθώντας να διοικούν με τις ίδιες διεφθαρμένες πρακτικές. Το αίτημα για την τιμωρία των ενόχων αγνοήθηκε, με την κυβέρνηση να αγνοεί με την σειρά της ότι ,όπως κάθε τραγωδία, έτσι και αυτή που ζουν οι Ελληνες τους τελευταίους μήνες απαιτεί μια κάθαρση: έτσι η κυβέρνηση καπάρωσε μια θέση στο βωμό της μελλοντικής κάθαρσης που κάποια στιγμή θα αποτελέσει παλλαϊκή απαίτηση.

3. Πέρα από συνεχείς αναγγελίες κυβερνητικών μέτρων που πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο, οι πολίτες είχαν ανάγκη όλο αυτό τον καιρό να δουν ένα φως στην άκρη του τούνελ., να ακούσουν σχέδια για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη. Tο βασικό πρόβλημα της χώρας έγκειται στο γεγονός έχει πάψει απο καιρού να παράγει, από αγροτικά προϊόντα μέχρι πολιτισμό. Γι αυτό το χρέος συνεχώς μεγαλώνει και τα spread δεν πέφτουν, παρά τους μηχανισμούς κλπ.
Ακόμη και στην διάρκεια του πιο σκληρού πολέμου, οι πολίτες επιβιώνουν χάρις στην ελπίδα ότι κάποτε θα τελειώσει. Δεν μπορεί μια ολοκληρη κοινωνία να κινηθεί με την ελπίδα ότι …το spread θα πέσει κάτω από τις 400 μονάδες.

4. Οi χειρισμoί των υποθέσεων με τα spread, το άσφαιρο πιστόλι του μηχανισμού στήριξης και το ΔΝΤ συνιστούν ένα φεστιβάλ λαθών και παλινωδιών. Είναι προφανές ότι δεν υπήρχε κανένα πολιτικό ή και επικοινωνιακό σχέδιο, κανένα «plan A» ή Β, εναλλακτικές λύσεις ή όρια στις υποχωρήσεις στην διάρκεια των διεθνών διαπραγματεύσεων.

Παρ ότι οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ είναι εδώ και εβδομάδες στην Αθήνα παρέχοντας τις «συμβουλές τους» που προς το παρόν δεν διαφέρουν από τα σκληρά μέτρα που έχουν ήδη επιβληθεί , η κυβέρνηση κατάφερε να δαιμονοποιήσει το ΔΝΤ σε τέτοιο βαθμό, ώστε η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης να συνοδεύεται από ένα τεράστιο πολιτικό κόστος.

Τα λάθη αυτά καθώς και οι παραλείψεις και οι καθυστερήσεις που αναφέρθηκαν προηγούμενα έχουν «απομυθοποιήσει» τους περισσότερους υπουργούς της κυβέρνησης και η απομυθοποίηση δεν θ’ αργήσει να αγγίξει και τον ίδιο τον κ. Παπανδρέου. Η ανοχή που η κυβέρνηση απολάμβανε τους προηγούμενους μήνες έχει οριστικά τελειώσει.

Η χρεωκοπία ολόκληρου του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος δημιουργεί σήμερα ένα κενό το οποίο, ελλείψει αξιόπιστης λύσης , θα ενισχύσει τα άκρα του πολιτικού φάσματος και τις ακραίες πρακτικές που συχνά ακολουθούν. Θα πρέπει να αναμένεται πολιτική και κοινωνική βία, η οποία θα τροφοδοτηθεί από την αναμένόμενη οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, την παροιμοιώδη αναλγησία του ΔΝΤ, καθώς και από την απελπισία μιας κοινωνίας και εκατοντάδων χιλιάδων νέων που δεν έχουν να ελπίζουν σε τίποτα. Σε αυτό το νέο σκηνικό, η κυβέρνηση δείχνει καταδικασμένη να αντιδρά όπως τις τελευταίες εβδομάδες: να σύρεται από τις εξελίξεις αντί να τις διαμορφώνει.

twitter: SteliosKoul