Το 2001 η Αργεντινή, μια από τις πλουσιότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής και παγκόσμιο «οικονομικό θαύμα» σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα χρεωκόπησε. Ποιες ήταν οι αιτίες και τι ακριβώς συμβαίνει όταν χρεωκοπεί μια χώρα;

Ανταπόκριση του Στέλιου Κούλογλου από το Μπουένος Αιρες.Η Αργεντινή ήταν μια αναπτυγμένη χώρα ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα. Είναι π.χ. χαρακτηριστικό ότι το μετρό του Μπουένος Άιρες άνοιξε το 1913 ενώ, και σήμερα, η Αργεντινή καταλαμβάνει την 23η θέση στο κόσμο με βάση το ακαθάριστο εθνικό της προιόν. Παρόλα αυτά, το 2001 η χώρα χρεωκόπησε. Μεγάλες επιχειρήσεις έκλεισαν και οι τράπεζες πάγωσαν τις καταθέσεις των πολιτών που ξεσηκώθηκαν.

Το εξωτερικό χρέος αποτέλεσε βασική αιτία της οικονομικής κρίσης. Η υπερχρέωση της χώρας ξεκίνησε στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας (1976-1983) του Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα, που ευθύνεται για το θάνατο 30 χιλιάδων πολιτικών της αντιπάλων – των περίφημων “desaparecidos” (εξαφανισμένων). Όπως αποδείχθηκε, οι 30 χιλιάδες εξαφανισμένοι είχαν απαχθεί και δολοφονηθεί από τα όργανα της δικατορίας. Στο προηγούμενο βίντεο, αλλά και σε επόμενα αυτής της έρευνας, γίνεται αναφορά στις “Μητέρες της Πλατείας Μάγιο” που συγκεντρώνονταν επί χρόνια στην κεντρική ιστορική πλατεία της αργεντίνικης πρωτεύουσας, ζητώντας να μάθουν τι συνέβη στα παιδιά τους.

Για να γίνει δημοφιλής η χούντα, δανείστηκε χρήματα από το εξωτερικό και το 1982 ξεκίνησε ένα πόλεμο με την Μεγάλη Βρετανία για την ανάκτηση της κυριαρχίας των νησιών Μαλβίνας (Φόκλαντς) που τελικώς επιτάχυνε την πτώση της. Το 1983 ανέλαβε την προεδρία ο Ραούλ Αλφονσίν (πέθανε αυτή την εβδομάδα), ο οποίος πήρε μέτρα για τον εκδημοκρατισμό της χώρας, όμως στον οικονομικό τομέα έδωσε προτεραιότητα στην αποπληρωμή του χρέους, ακολουθώντας τις επιταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Το 1989, εξαιτίας της οικονομικης κρίσης, ο πρόεδρος Αλφονσίν αναγκάστηκε να παραιτηθεί, 5 μήνες πριν από τη λήξη της θητείας του. Αλλά τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα με την εκλογή του Κάρλος Μένεμ. Ο νέος πρόεδρος (στα πλάνα που ακολουθούν χορεύει τάνγκο με την Μελίνα Μερκούρη) αθέτησε όλες τις υποσχέσεις του, υιοθετώντας τις πιο ακραίες συνταγές του νεοφιλελευθερισμού.

Ο Κάρλος Μένεμ ιδιωτικοποίησε τη δημόσια περιουσία της Αργεντινής. Πολλές επιχειρησεις πουλήθηκαν, παρότι ήταν κερδοφόρες και στρατηγικής σημασίας για τη χώρα, όπως οι εταιρίες Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου. Στηρίχθηκε σε ένα πολιτικό σύστημα, το οποίο διέφθειρε με τα χρήματα που παίχτηκαν γύρω από τις ιδιωτικοποιήσεις, καθώς και στον έλεγχο της Δικαιοσύνης, η οποία κουκούλωσε τα σχετικά σκανδάλα. Η πολιτική του είχε ως συνέπεια μια οικονομική γενοκτονία: το 1999, όταν τελείωσε η δεύτερη θητεία του, στην Αργεντινή πέθαιναν καθημερινά 100 άτομα από την πείνα, εκ των οποίων τα 55 ήταν παιδια.

Δείτε το δεύτερο μέρος: η οικονομική χρεωκοπία και η εξαφάνιση της μεσαίας τάξης. Η εξέγερση του 2001 και η σημερινή κατάσταση.