Όταν ένας από τους πιο γνωστούς μουσικούς της Κούβας, ταξίδεψε στις ΗΠΑ, δεν πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση στη σκηνή αλλά στο Cannon House της Ουάσιγκτον. Ο Carlos Varela, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως ο Bob Dylan της Κούβας, έχει κυκλοφορήσει φέτος σε συνεργασία με τον Jackson Browne ένα remix άλμπουμ. Ελπίζει, ωστόσο να βοηθήσει στην αναμόρφωση των σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της χώρας του.

Πριν πάει στο Χόλιγουντ για να δουλέψει την καινούργια του δισκογραφική δουλειά, σταμάτησε στην Ουάσινγκτον προκείμενου να έχει συναντήσεις με τους νομοθέτες αλλά και ένα γεύμα με ανώτερο υπάλληλο του Λευκού Οίκου. Λίγο αργότερα βρέθηκε στην αίθουσα της Βουλής, όπου συνεδρίαζε για τον προϋπολογισμό, η αρμόδια επιτροπή.

Ο 46χρονος καλλιτέχνης κατά τη μία εβδομάδα που έμεινε στην Ουάσιγκτον πήγε ουσιαστικά παντού, ακόμη και σε πανεπιστήμια και ινστιτούτα πολιτικής. Το ενδιαφέρον του στις επισκέψεις και τις συναντήσεις αυτές δεν ήταν η μουσική αλλά η υποβολή ερωτήσεων σχετικά με την πολιτική.

«Δεν αντιπροσωπεύω καμία κυβέρνηση ή πολιτικό κόμμα», δηλώνει ο ίδιος σημειώνοντας, ωστόσο, ότι ίσως αυτός είναι ο λόγος που οι κυβερνήσεις και οι πολιτικοί δείχνουν πρόθυμοι να ακούσουν τι έχει να πει.

Ο τραγουδιστής και τραγουδοποιός, είναι μέρος μίας κίνησης που αποτελείται από καλλιτέχνες, επιστήμονες και επιχειρηματίες που προσπαθούν να αλλάξουν ριζικά την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Κούβα. Ένα σχεδόν χρόνο μετά την εκλογή του Barack Obama και την υπόσχεσή του να εγκαινιάσει μία νέα εποχή στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κούβα, φαίνεται ότι οι δύο κυβερνήσεις έχουν κολλήσει στο ίδιο πάλαι πότε αδιέξοδο, με την Ουάσιγκτον να απαιτεί από την κομμουνιστική Κούβα, να υιοθετήσει τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, και την Αβάνα να καταφέρεται εναντίον των ΗΠΑ για τις επεμβάσεις της στο εσωτερικό της Κούβας.

Οι εντάσεις έκαναν την επανεμφάνισή τους στις 5 Δεκεμβρίου, όταν η Κούβα συνέλαβε έναν εργολήπτη της κυβέρνησης των ΗΠΑ που είχε ταξιδέψει στην Αβάνα, χωρίς κατάλληλη εξουσιοδότηση προκειμένου να παραδώσει εξοπλισμό επικοινωνιών σε ομάδες αντιφρονούντων.

Παρόλο που οι εντάσεις δίνουν και παίρνουν στο επίπεδο των διοικήσεων, η κυβέρνηση Obama, έχει αθόρυβα επεκταθεί σε πολιτιστικές και ακαδημαϊκές ανταλλαγές με την Κούβα, τις οποίες χρησιμοποιεί ως μέσο προσέγγισης με τον κουβανικό λαό. Πολλοί από αυτούς που συμμετέχουν ανήκουν σε αυτούς που προσπαθούν να αποφύγουν την πολιτική.

«Όλοι για τη μουσική» διατείνεται ο τραγουδιστής και μπασίστας των Kool and the Gang, Robert Bell, μιλώντας στο Associated Press λίγο πριν το συγκρότημα ανέβει σε μουσική σκηνή της Αβάνα. «Εμείς δεν ερχόμαστε ως πολιτικοί, ερχόμαστε ως μουσικοί».

Αρκετοί είναι πάντως όσοι βλέπουν τις ανταλλαγές αυτές ως ευκαιρίες που μπορούν να οδηγήσουν στην κάλυψη ενός πολιτικού κενού.
«Ο καθένας που πηγαίνει στην Κούβα γυρίζει με μία αμφισβήτηση σχετικά με την πολιτική μας επειδή αυτό που βλέπουν δεν έχει σχέση με αυτό που περιγράφουν οι Αμερικανοί πολιτικοί», δήλωσε ο Andy Spahn, πολιτικός σύμβουλος του Steven Spielberg.

Ο σύμβουλος δημοσίων σχέσεων διαφόρων διασημοτήτων, Stephen Rivers, που έχει κάνει πολλά ταξίδια στην Κούβα, έχει δηλώσει ότι υπάρχει πολύ μεγάλη φαντασία γύρω από τη σχέση ΗΠΑ και Κούβας. Μάλιστα αποκάλυψε ότι ο Kevin Costner, πολιορκήθηκε στενά από τους Κουβανούς fan του, κατά το ταξίδι του στο νησί, παρουσιάζοντάς το ως μία απόδειξη ότι η Κούβα δεν είναι και τόσο αποκομμένη από την αμερικανική κουλτούρα. «Η αλήθεια είναι, είμαστε πολύ πιο αποκομμένοι από αυτούς απ’ ότι αυτοί είναι από εμάς» είπε χαρακτηριστικά.

Τον Σεπτέμβριο, εκατοντάδες χιλιάδες Κουβανοί, συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της Επανάστασης στην Αβάνα για μία συναυλία με σύνθημα «Ειρήνη χωρίς Σύνορα» με τον Κολομβιανό τραγουδιστή Juanes. Η συναυλία, στην οποία συμμετείχαν σειρά αμερικανών μουσικών, οργανώθηκε με την υλικοτεχνική υποστήριξη της κυβέρνησης Obama.

«Ο Juanes άνοιξε την πόρτα για την αλλαγή», έγραψε ο επιχειρηματίας Sergio Pino -ισχυρή φωνή της κουβανικής κοινότητας εξόριστων που έχει υπάρξει θερμός υποστηρικτής του εμπορικού εμπάργκο κατά της Κούβας – σε επιστολή του προς το Miami Herald. «Είναι καιρός να επανεξετάσουμε τη στρατηγική μας».

Τον Σεπτέμβριο, οι υπάλληλοι της υπηρεσίας περιβάλλοντος της Κούβας, που κατά το παρελθόν δεν τους είχε χορηγηθεί βίζα προκειμένου να συμμετέχουν σε θεματικές διασκέψεις που διενεργούνταν στις ΗΠΑ, προσκλήθηκαν στην Ουάσιγκτον για να συζητήσουν θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης του Κόλπου του Μεξικό. Ένα μήνα μετά, ομάδα εμπειρογνωμόνων σε θέματα περιβάλλοντος από τις ΗΠΑ, επισκέφτηκε την Αβάνα προκειμένου να συνεχίσουν τις συνομιλίες.

«Ξέρω ότι οι άνθρωποι διαμαρτύρονται υποστηρίζοντας ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα δεν έχει προβεί σε αλλαγές ως προς την σχέση των ΗΠΑ με την Κούβα, αλλά εγώ πιστεύω ότι υπάρχει αξιοσημείωτη αλλαγή», δήλωσε ο Daniel Whittle του Ταμείου Περιβαλλοντικής Άμυνας, που διοργάνωσε το ταξίδι.

Στις αρχές του Δεκέμβρη, ο Varela έφτασε στην Ουάσιγκτον. Ήταν η πρώτη του επίσκεψη στις ΗΠΑ από το 1998, λόγο άρνησης της θεώρησης της βίζας του, το 2004 από την κυβέρνηση Bush που συστηματικά αρνιόταν την είσοδο στη χώρα καλλιτεχνών και ακαδημαϊκών από την Κούβα, κομμάτι της προσπάθειας του να ανατρέψει το καθεστώς μέσω της απομόνωσης.

Σε μια συνάντηση με τον εκπρόσωπο των Δημοκρατικών της Καλιφόρνια, ο οποίος είναι και πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, Howard L. Berman, ο Varela πρότεινε μια διαφορετική προσέγγιση για το ζήτημα των σχέσεων των δύο χωρών.

«Υπάρχουν κάποιοι πολιτικοί στην Κούβα που χρησιμοποιούν την απομόνωση προς όφελός τους» τόνισε ο Varela. «Αλλά δεν πιστεύω ότι κανείς στην Κούβα θα μπορούσε να σταθεί εμπόδιο, αν οι ΗΠΑ αποφάσιζαν να ανοίξουν τις σχέσεις. Αν οι ΗΠΑ έκαναν κάτι τέτοιο, η αλλαγή στην Κούβα θα ήταν αναπόφευκτη». Υποστήριξε ότι δεν είναι αφελής για να υποτιμά το μέγεθος και την πολυπλοκότητα των εντάσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κούβας, εξάλλου η ζωή του σημαδεύτηκε από την κουβανική επανάσταση. Η κυβέρνηση του έδωσε παγκόσμιας κλάσης εκπαίδευση στη μουσική και το θέατρο, αλλά δεν επιτρέπει την μετάδοση των τραγουδιών του που περιέχουν συγκαλυμμένες κριτικές για την κομμουνιστική ηγεσία της χώρας.

Με τα χρόνια, η πολιτική του κόστισε ένα συγκρότημα (τα μέλη αυτομόλησαν στην Ισπανία το 1997), έναν αδελφό που έφυγε από την Κούβα πριν από 12 χρόνια και ενδεχομένως μια ευκαιρία για μεγαλύτερη και διεθνή αναγνώριση. Από την άλλη πλευρά το γεγονός ότι δεν έχει βρεθεί στη φυλακή για τους στίχους που γράφει όπως άλλοι αντιφρονούντες Κουβανοί, έχει συμβάλει στο να κυκλοφορήσουν ανάμεσα στους Κούβανο-αμερικανούς ότι είναι πράκτορας της Κούβας.

Ο ίδιος παραδέχεται ότι η μουσική δεν πρόκειται να φέρει σύντομα το τέλος σε μισό αιώνα πολιτικής σύγκρουσης, ωστόσο υποστηρίζει πως λόγο της έλλειψης ουσιαστικών διπλωματικών ανταλλαγών μεταξύ των δύο χωρών, οι μουσικοί μπορούν να προσφέρουν περισσότερα από διάφορες διασημότητες.

«Η μουσική δεν πρόκειται να μετακινήσει κυβερνήσεις» τονίζει «αλλά θα μπορούσε να μετακινήσει τους ανθρώπους και οι άνθρωποι μπορούν να μετακινήσουν κυβερνήσεις».

Πηγή: «The New York Times»