Μπροστά στο κατάμεστο από τους προσκυνητές ναό του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη στάθηκε την Κυριακή 14 Νοεμβρίου o Πάπας Βενέδικτος 16ος, κάνοντας το δικό του απολογισμό για τα αποτελέσματα της συνόδου της G20 στη Σεούλ. «Πρέπει να εξετάσουμε με την πιο μεγάλη σοβαρότητα τη σημερινή οικονομική κρίση», δήλωσε ο Πάπας, κάνοντας παράλληλα έκκληση για «μια βαθιά μεταρρύθμιση του παγκόσμιου οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης».

Ads

«Ανήσυχος» για τις συνέπειες της κρίσης στις πιο υποανάπτυκτες χώρες, ο Πάπας, άσκησε κριτική στον καταναλωτικό τρόπο ζωής των βιομηχανικών χωρών και πρότεινε «μια νέα ισορροπία μεταξύ του γεωργικού, του βιομηχανικού και του τομέα των υπηρεσιών, η οποία θα επιτρέψει μια συνεχή ανάπτυξη».

Δεν πρόκειται για την πρώτη φορά που ο Ποντίφικας εξαπολύει βολές κατά του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Ένα χρόνο πριν, στις 8 Ιουλίου 2009, την παραμονή της οικονομικής συνόδου κορυφής της G8 στην κεντρική Ιταλία, άσκησε δριμεία κριτική στο σύγχρονο καπιταλισμό, τον οποίο αποκάλεσε «κοντόφθαλμο και χωρίς δεοντολογία».

«Η σημερινή διεθνής οικονομική σκηνή χαρακτηρίζεται από σοβαρές αποκλίσεις και αποτυχίες, οι οποίες απαιτούν ουσιαστικά ένα νέο τρόπο κατανόησης του μηχανισμού λειτουργίας των επιχειρήσεων», είχε δηλώσει τότε ο Πάπας στην τρίτη εγκύκλιο επιστολή του «Caritas in Veritate» (Charity in Truth), η οποία είχε κυκλοφορήσει κατά τη διάρκεια της συνάντησης της G8.

«Η οικονομική σφαίρα δεν είναι ούτε ηθικά ουδέτερη ούτε εγγενώς απάνθρωπη και αντιτιθέμενη στην κοινωνία», σημειώνει ο 82χρονος Ποντίφικας στην επιστολή του και συνεχίζει λέγοντας ότι «είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας και ακριβώς επειδή είναι ανθρώπινη, πρέπει να είναι δομημένη και να ασκείται με δεοντολογικό τρόπο». Με αυτόν τον τρόπο, ο Βενέδικτος επιθυμεί να δώσει ένα μεγαλύτερο βάθος σ’ αυτό που αποκαλεί ο ίδιος «ηθικό καπιταλισμό», ωθώντας τις αγορές να κινηθούν με όφελος το γενικότερο καλό.

Μάλιστα, σύμφωνα με τον Stefano Zamagni, καθηγητή Οικονομίας, ο οποίος διετέλεσε σύμβουλος του Πάπα κατά της διάρκεια συγγραφής της εγκυκλίου, ο Πάπας όντως θεωρεί τον καπιταλισμό, όπως λειτουργεί αυτή τη στιγμή, «παρωχημένο» και πιστεύει ότι πρέπει να αντικατασταθεί από μια νέα μορφή οικονομικής αγοράς, της οποίας η κινητήρια δύναμη δεν θα είναι η μεγιστοποίηση των κερδών.

«Ο καπιταλισμός είναι μια παλιά ιδέα, όπου η αγορά υποτίθεται ότι ήταν ηθικά ουδέτερη… όπου η αποτελεσματικότητα γίνεται ήθος», υποστήριξε και ο ίδιος ο Zamagni, κατά την παρουσίαση του εγγράφου στο γραφείο Τύπου του Βατικανού.

«Το κέρδος είναι χρήσιμο, εάν χρησιμεύει ως ένα μέσο για την επίτευξη ενός σκοπού. Μόλις το κέρδος γίνεται ο αποκλειστικός στόχος, εάν παράγεται από αθέμιτα μέσα και χωρίς να λαμβάνει υπόψη το κοινό καλό ως τελικό σκοπό, τότε ρισκάρει να καταστρέψει την ευημερία κα να δημιουργήσει φτώχεια», δηλώνει ακόμη ο Πάπας στην επιστολή του.

Ο Βενέδικτος, τέλος, κατηγορώντας ξεκάθαρα τα χαλαρά ήθη για τα οικονομικά δεινά που βιώνει η σημερινή κοινωνία, ζητεί από τα άτομα να αναλάβουν την ευθύνη πράττοντας το σωστό ως μια ταυτόχρονα ηθική και κοινωνικοοικονομική επιταγή. «Η αληθινή ανάπτυξη δεν συνίσταται κατά κύριο λόγο στο «πράττειν». Το κλειδί για την ανάπτυξη είναι ένα μυαλό ικανό να σκεφτεί με τεχνολογικούς όρους, γραπώνοντας όλο το ανθρώπινο νόημα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων», γράφει και συνεχίζει: «Η τεχνολογία είναι ιδιαίτερα ελκυστική επειδή μας σύρει έξω από τους φυσικούς περιορισμούς μας και διευρύνει τον ορίζοντα μας. Αλλά η ανθρώπινη ελευθερία είναι αυθεντική, μόνο όταν ανταποκρίνεται στη γοητεία της τεχνολογίας παίρνοντας, όμως, αποφάσεις, οι οποίες είναι καρποί ηθικής ευθύνης».