Οι σπόροι που είχε συλλέξει η Τράπεζα Σπόρων του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ) δίνουν ελπίδες για αναγέννηση του φοινικόδασους της Πρέβελης στην Κρήτη, το οποίο καταστράφηκε από πυρκαγιά πριν από δυο εβδομάδες.

Ads

Η συλλογή των σπόρων είχε γίνει στο πλαίσιο της προσπάθειας που καταβάλλει το ΜΑΙΧ για τη διάσωση ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση, όπως ο Φοίνικας του Θεόφραστου που συναντάται στο Βάι, σε διάφορα σημεία στην Κρήτη και στη Νοτιοανατολική Τουρκία. Οι βιολόγοι της Τράπεζας Σπόρων συγκεντρώνουν γενετικό υλικό τόσο από άγρια φυτά όσο και από καλλιεργήσιμες ποικιλίες και τους διατηρούν σε ειδικό θάλαμο με θερμοκρασία -20 βαθμών Κελσίου.

«Συλλογές σπόρων έχουν πραγματοποιηθεί από την περιοχή του Πρέβελη το έτος 2001, έπειτα από σχετική άδεια του υπουργείου Γεωργίας. Οι σπόροι μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα στις εγκαταστάσεις της Τράπεζας Σπόρων και έκτοτε φυλάσσονται στον ειδικό θάλαμο κατάψυξης. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το φυτώριο της Διεύθυνσης Δασών Χανίων για αναπαραγωγή του φοίνικα. Σε περίπτωση που σε 3-4 χρόνια παρατηρηθούν προβλήματα στη φυσική αναγέννηση του είδους στον Πρέβελη- είμαστε αισιόδοξοι ότι αυτό δεν θα συμβεί!- θα μπορούσαν τα φυτά αυτά να χρησιμοποιηθούν στην αναδάσωση της περιοχής», λέει η Χριστίνα Φουρναράκη, υπεύθυνη της Μονάδας Διατήρησης Μεσογειακών Ειδών του ΜΑΙΧ, στην εφημερίδα Τα Νέα.

Οι βιολόγοι υπογραμμίζουν ότι για την αναγέννηση του φοινικόδασους του Πρέβελη δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν σπόροι από το άλλο φοινικόδασος της Κρήτης, αυτό του Βάι. «Είναι λάθος να χρησιμοποιηθεί γενετικό υλικό από το Βάι και να μεταφυτευθούν στον Πρέβελη φοίνικες από αυτήν την περιοχή», λέει η κ. Φουρναράκη και εξηγεί ότι «παρατηρήθηκαν διαφορές μεταξύ των δύο πληθυσμών. Παράδειγμα οι σπόροι από τον Πρέβελη είναι πιο μεγάλοι και πιο στρογγυλοί στις άκρες σε σχέση με αυτούς από το Βάι. Επίσης παρατηρήθηκαν μικρές διαφορές στη φυτρωτική τους συμπεριφορά. Είναι βέβαια το ίδιο είδος, αλλά οι διαφορές που παρατηρήθηκαν μας κάνουν να υποθέτουμε κάποια γενετική διαφοροποίηση μεταξύ των διαφορετικών περιοχών. Γι΄ αυτό τον λόγο είναι μεγάλο λάθος να μεταφερθεί γενετικό υλικό από τη μία περιοχή στην άλλη καθώς καταστρέφεται κάτι που για εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια έχει δημιουργήσει η φύση. Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι που δεν λαμβάνεται υπόψη στις περισσότερες περιπτώσεις αναδασώσεων στη χώρα μας και μεταφέρεται γενετικό υλικό από το ένα μέρος της Ελλάδας στο άλλο. Ευτυχώς, στην περίπτωση του Πρέβελη, η Διεύθυνση Δασών στο Ρέθυμνο κατανοεί πλήρως το πρόβλημα».

Ads

Η Τράπεζα Γενετικού Υλικού του ΜΑΙΧ είναι η μοναδική οργανωμένη στην Ελλάδα μαζί με αυτήν του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αυτό ωστόσο δεν την προστατεύει από την έλλειψη κεντρικής χρηματοδότησης, η οποία δεν επιτρέπει την περαιτέρω επέκτασή της. Αυτή τη στιγμή, η Τράπεζα διαθέτει γενετικό υλικό από 700 συλλογές, καθώς και πολύ μεγάλη ποικιλία σπόρων καλλιεργήσιμων φυτών από το Νότιο Αιγαίο και την Κρήτη. Όπως τονίζει η κ. Φουρναράκη, «είμαστε από τις πλούσιες περιοχές στην Ευρώπη σε αυτοφυή και ενδημικά φυτά. Ωστόσο δεν έχουμε τράπεζες γενετικού υλικού, όταν στην Ιταλία λειτουργούν 18 και στην Ισπανία 10. Σε κάθε περιφέρεια πρέπει να υπάρχει τράπεζα αυτοφυών φυτών και μία εθνική κεντρική τράπεζα που θα αναλαμβάνει την οργάνωση και θα έχει την εφεδρική συλλογή του υλικού».