Αεροπορικό χάος έχει προκαλέσει η πρόσφατη έκρηξη ηφαιστείου στην Ισλανδία, με τις αρμόδιες υπηρεσίες για ασφάλεια των πτήσεων να κάνουν λόγο για κίνδυνο για κίνδυνο στους κινητήρες των αεροσκαφών και μειωμένη ορατότητα λόγω της διάχυσης στην ατμόσφαιρα τεράστιων ποσοτήτων μαύρης τέφρας και ατμού.

Κι όσοι νομίζουν ότι πρόκειται απλά για κινδυνολογία ή καταστροφολογία, αξίζει να θυμηθούν την περίπτωση αεροσκάφους Jumbo της British Airways, του οποίου το 1982 οι κινητήρες σταμάτησαν στα 37,000 πόδια εξαιτίας στάχτης από έκρηξη ηφαιστείου.

Ήταν μια πτήση ρουτίνας από την Kuala Lumpur της Μαλαισίας προς το Perth της Αυστραλίας εκείνο το απόγευμα στις 24 Ιουνίου 1982, με τις καιρικές συνθήκες να προμηνύονται ιδανικές για την πεντάωρη πτήση. Ο κυβερνήτης Eric Moody και το πλήρωμά του ήταν στις θέσεις τους ως συνήθως και τίποτα δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε.

Τα πρώτα προβλήματα, όμως, δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνισή τους. Όταν το αεροσκάφος βρισκόταν πάνω από τον νοτιοανατολικό Ινδικό Ωκεανό, έχοντας μόλις περάσει την Ιάβα, ο Moody, ο οποίος είχε αφήσει για λίγο τη θέση του για να τεντώσει τα πόδια του, κλήθηκε επειγόντως στο πιλοτήριο. Ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια για το πιλοτήριο παρατήρησε μικρά σύννεφα καπνού από εξαεριστήρες στο πάτωμα, καθώς και μια περίεργη μυρωδιά από το ίδιο σημείο.

Ανοίγοντας την πόρτα της καμπίνας του κυβερνήτη είδε το τζάμι μπροστά εξαιρετικά θολό, ως αποτέλεσμα στατικού ηλεκτρισμού. Δεν ανησύχησε όμως. Δεν είναι σπάνιο να υπάρχει τέτοια θολούρα: οι πιλότοι την συναντούν μάλιστα συχνά περνώντας μέσα από ορισμένα σύννεφα. Όταν όμως κοίταξε από τα πλαϊνά παράθυρα του πιλοτηρίου είδε κάτι που δεν είχε ξαναδεί: το εσωτερικό του μπροστινού από τους τέσσερις κινητήρες έλαμπε παράξενα, σαν να είχε κάποια πηγή φωτός μέσα του.

«Απώλεια του κινητήρα 4… απώλεια του κινητήρα 2» είπε τότε ο μηχανικός του αεροσκάφους. Και πριν προλάβει να απαντήσει ο Moody «απώλεια του κινητήρα 3… χάθηκαν όλοι!»

Το αεροπλάνο ήταν πλέον στον αέρα χωρίς κανένα κινητήρα σε λειτουργία. Εξετάζοντας ψύχραιμα τις επιλογές του ο Moody ενεργοποίησε το πρόγραμμα αυτόματου πιλότου, με σταδιακή καθοδική πορεία. Παράλληλα, διέταξε το συγκυβερνήτη του να εκπέμψει σήμα SOS. Το υπόλοιπο προσωπικό προσπαθούσε πανικόβλητο να καταλάβει την αιτία της βλάβης, την ίδια στιγμή που οι επιβάτες δεν είχαν καταλάβει τίποτα.

Όταν όμως έπεσαν μπροστά από τα καθίσματα οι ειδικές μάσκες οξυγόνου, το πλήρωμα αναγκάστηκε να κάνει μια σύντομη ανακοίνωση: «Καλησπέρα κυρίες και κύριοι. Σας μιλά ο κυβερνήτης του αεροσκάφους. Αντιμετωπίζουμε ένα μικρό πρόβλημα: και οι 4 κινητήρες του αεροσκάφους έχουν σταματήσει. Έχουμε όλοι βάλει τα δυνατά μας να τις κάνουμε να λειτουργήσουν ξανά. Ελπίζω δεν σας ανησυχώ πολύ με αυτήν την ανακοίνωση.»

Ένα τέταρτο αργότερα, κατά το οποίο το σκάφος ήταν ακυβέρνητο, οι κινητήρες ξεκίνησαν και πάλι. Όχι όμως πριν το αεροσκάφος πέσει από τα 37.000 πόδια στα 12.000. Όπως έμαθαν αργότερα ο Moody και το πλήρωμά του, η στάχτη που υπήρχε στην ατμόσφαιρα από πρόσφατη έκρηξη ηφαιστείου είχε συσσωρευτεί στους κινητήρες, κάνοντας τους να μπλοκάρουν και να σταματήσουν να λειτουργούν. Μόνο όταν η στάχτη έγινε συμπαγής και έσπασε σε κομμάτια μπόρεσαν να πάρουν μπροστά.

Το αεροσκάφος κατευθύνθηκε προς τη Jakarta, όπου και προσγειώθηκε έχοντας χάσει πάλι έναν από τους τέσσερις κινητήρες. Δυο μέρες αργότερα οι ερευνητές έβγαλαν το εξής συμπέρασμα: το αεροπλάνο είχε πετάξει μέσα σε σύννεφο στάχτης από την ηφαιστειακή έκρηξη του βουνού Galunggug, 110 μίλια νοτιανατολικά της Jakarta. Η στάχτη, λοιπόν, «κόλλησε» πάνω στους κινητήρες, μπλοκάροντας τους τελείως.

Τα ευρήματα αυτά ενσωματώθηκαν σε ειδική οδηγία για την ασφάλεια των πτήσεων, τονίζοντας ότι μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για ένα αεροπλάνο να βρίσκεται στον αέρα όταν στην περιοχή έχει εκραγεί πρόσφατα ηφαίστειο. Πιθανότατα αυτό το περιστατικό έχουν στο νου τους σήμερα οι ιθύνοντες, οι οποίοι υπογραμμίζουν τους κινδύνους και ζητούν ματαίωση των πτήσεων.

Πηγή: BBC