Ένα «γενικευμένο κλίμα φοβίας» γύρω από τη δημοσιονομική κρίση χαρακτηρίζει εδώ και πολλούς μήνες την ελληνική κοινωνία. Ψυχολόγοι αναγνωρίζουν ότι η εδραιωμένη ανασφάλεια επιβαρύνει τους Έλληνες και ορισμένες φορές μεγαλοποιεί στη συνείδησή τους τα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Συνδικαλιστές, από την πλευρά τους, καταγγέλλουν ότι η ίδια συνθήκη μετατρέπεται συχνά σε αντικείμενο εκμετάλλευσης από εργοδότες που καιροσκοπούν. Στο επίκεντρο της ανάλυσης εκείνων που μοιράστηκαν τις απόψεις τους στο tvxs.gr τίθενται τα ΜΜΕ και δη τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων.

«Παρουσιάζουν μια μορφή υπερεγωτικής φιγούρας, μια αυστηρή μορφή που περιορίζει τη δυνατότητα αντίδρασης και καλλιεργεί κλίμα ανασφάλειας. Για τον θεραπευόμενο, τα ΜΜΕ τοποθετούνται στη θέση του τρομοκράτη – κακοποιητή που νόμιμα αναμασάει την ανασφάλεια, χωρίς να δίνει πρακτικές λύσεις», εξηγεί ο επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Γνωσιακής και Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας, Σταύρος Χαραλαμπίδης.

«Είναι εκείνα που ευθύνονται κατά ένα μεγάλο μέρος για τη μεγιστοποίηση της ανασφάλειας των εργαζομένων», υποστηρίζει επίσης η ψυχολόγος, Νέλλη Θεοδοσίου. «Όποιο αρνητικό και -πολλές φορές- φοβικό κλίμα επικρατεί, πλήττοντας την οικονομική ανασφάλεια των ανθρώπων, έχει επιβαρυντική ισχύ στο ψυχισμό και δημιουργεί πολλά προβλήματα στην καθημερινότητα των ανθρώπων και στη δυνατότητα να είναι ήρεμοι και να μπορούν να εργάζονται και να διασκεδάζουν», προσθέτει. Μεταφέροντας την εμπειρία της ως ψυχολόγου σε αυτή τη χρονική συγκυρία, αναφέρει ότι την «επισκέπτονται πανικόβλητοι επιστήμονες, επαγγελματίες και νοικοκυρές που τους απασχολεί τι θα κάνουν με την κρίση». Ως επί το πλείστον, είναι «άνθρωποι που αντιμετωπίζουν ήδη κάποιο πρόβλημα, αλλά έχει επιβαρυνθεί ο ψυχισμός τους».

Από την πλευρά του, ο κ. Χαραλαμπίδης διαχωρίζει εκείνους που πλήττονται ψυχολογικά από τη σημερινή κατάσταση σε δύο κατηγορίες: «Υπάρχουν χαμηλά εισοδηματικά στρώματα και δημόσιοι υπάλληλοι που τους προκαλείται ανασφάλεια από αντικειμενικές οικονομικές δυσκολίες, αλλά υπάρχουν και οικονομικά εύρωστες κοινωνικές ομάδες οι οποίες παρασύρονται από το γενικό κλίμα καχυποψίας». Ο ίδιος αναφέρεται σε «ένα γενικευμένο κλίμα φοβίας που δημιουργεί αυτό που λέμε «παρανοϊκή θέση», δηλαδή ανασφάλεια εμπιστοσύνης», εν προκειμένω «ανάμεσα στα μέλη της κυβέρνησης και στον κόσμο, μοιάζει με τη σχέση μητέρας – παιδιού» που έχει κλονιστεί.

Σύμφωνα με την κ. Θεοδοσίου, η κρίση και το κλίμα που έχει διαμορφωθεί, όντως, έχει «οδηγήσει σε πολλά προβλήματα, γενικότερα και ειδικότερα, σε άτομα που διακατέχονταν από άγχος ή όποια ψυχολογικά προβλήματα, αλλά και σε άτομα απλώς ανασφαλή και απαισιόδοξα (…) ο διασυρμός της χώρας έχει πληγώσει την αυτοεκτίμησή μας ως έθνους αλλά και κάθε ατομική ταυτότητα». Ωστόσο, όπως επισημαίνει, «σκεπτόμενοι αρνητικά και υλοποιώντας το ήδη υπάρχον κλίμα, το βέβαιο είναι ότι δεν θα αντιστραφεί η άσχημη κατάσταση, το μόνο που καταφέρνει κανείς είναι να επιβαρύνει τον ψυχισμό του».

Κάποιοι «χρησιμοποιούν την κρίση»

Ακριβώς αυτή την ψυχολογική επιβάρυνση που καθιστά πιο ανασφαλή και ευάλωτο το μέσο εργαζόμενο φέρονται να εκμεταλλεύονται εργοδοτικοί παράγοντες. Σύμφωνα με την πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Αθηνών, Στάβυ Σαλουφάκου, καταγράφεται «αύξηση των απολύσεων» ιδίως στους τομείς «των υπηρεσιών και του εμπορίου». Επιπλέον, «μεγάλες αλυσίδες εμπορικών καταστημάτων, επικαλούμενες την κρίση, προσπαθούν να εφαρμόσουν την εκ περιτροπής εργασία, παραβιάζοντας την εργατική νομοθεσία».

Στο Εργατικό Κέντρο Αθηνών αυξάνονται οι καταγγελίες «για μη πληρωμή δεδουλευμένων (μιλάμε για βασικές αποδοχές), αυθαίρετη μετατροπή συμβάσεων σε μερικής απασχόλησης, και μείωση μισθών μέσω της παρακράτησης -από τον εργοδότη- της εργοδοτικής εισφοράς προς τα ταμεία, κάτι πρωτοφανές».

«Η οικονομική κρίση είναι μία πραγματικότητα. Πραγματικότητα, όμως, είναι και το γεγονός ότι «γίνεται η τρίχα τριχιά», ευκαιρίας δοθείσης βγάζουν κάποιοι όσα κέρδη μπορούν, εκμεταλλευόμενοι τους εργαζόμενους. Δεν μπορεί σε καταστήματα, επιχειρήσεις και ιδιωτικές τράπεζες (όλες εκτός από 2) που κερδοφορούν να συναντάται το καθεστώς των ενοικιαζόμενων εργαζομένων ή των εργαζομένων χωρίς ωράριο. Χρησιμοποιούν την κρίση για να επιβάλουν άλλους όρους εργασίας και μισθοδοσίας», καταλήγει η πρόεδρος του ΕΚΑ.

Οι συνεντευξιαζόμενοι του tvxs.gr αναγνωρίζουν την υπόσταση της οικονομικής κρίσης, αλλά παράλληλα επισημαίνουν τον αρνητικό ρόλο ενός κλίματος εμμονής και υπερβολής το οποίο διαχέεται στην ελληνική κοινωνία. Με άλλα λόγια, συνιστούν προς κάθε κατεύθυνση ψυχραιμία.

Φωτογραφία: myworld.gr