H Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου του 1989 και καθορίζει το εύρος των δικαιωμάτων τα οποία οφείλουν να απολαμβάνουν τα παιδιά οπουδήποτε στον κόσμο, ενώ θέτει τις βασικές προϋποθέσεις για την ευημερία των παιδιών στα διάφορα στάδια της ανάπτυξής τους. Η Σύμβαση αποτελεί το πρώτο παγκόσμιο νομικό ρυθμιστικό πλαίσιο για τα δικαιώματα των παιδιών. Μέχρι σήμερα, έχει επικυρωθεί από193 χώρες, με τις ΗΠΑ και τη Σομαλία να μην έχουν δώσει στη Σύμβαση νομική ισχύ, αν και την έχουν υπογράψει. Η Ελλάδα την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου του 1992.

Το κείμενο της Σύμβασης συνίσταται σε 4 ευρύτερους άξονες δικαιωμάτων:

1. Δικαιώματα Επιβίωσης

Αφορά στις υποχρεώσεις που ορίζονται με γνώμονα το δικαίωμα επιβίωσης, κατά συνέπεια σε επιμέρους δικαιώματα του παιδιού για την εξασφάλιση της ύπαρξης του. Τέτοιες ανάγκες μπορεί να είναι ένα επαρκές επίπεδο διαβίωσης, η στέγη, η διατροφή αλλά και η πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες.

2. Δικαιώματα Προστασίας

Σύμφωνα με τη Σύμβαση τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να χαίρουν προστασίας από κάθε είδους κακοποίηση, αμέλεια και εκμετάλλευση. Έτσι, προβλέπεται ειδική φροντίδα για προσφυγόπουλα, βασανιστήρια, εμπόλεμες διαμάχες, εργασία ανηλίκων, χρήση ναρκωτικών και σεξουαλική εκμετάλλευση.

3. Δικαιώματα Ανάπτυξης – Εξέλιξης

Τα παιδιά έχουν επίσης το δικαίωμα να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις δυνατότητές τους. Στο πλαίσιο της Σύμβασης προστατεύονται τα δικαιώματα της εκπαίδευσης, της θρησκείας, της αναψυχής, κτλ.

4. Δικαιώματα Συμμετοχής

Τα παιδιά έχουν επίσης τα ίδια δικαιώματα με τους ενήλικους όσον αφορά την υπόσταση τους στις κοινωνίες και τα έθνη τους. Κάτω από αυτόν τον άξονα δικαιωμάτων, χαίρουν απόλυτης ελευθερίας ως προς το να εκφράζουν γνώμη, να έχουν λόγο σε ζητήματα που αφορούν στη ζωή τους και να συμμετέχουν σε οργανώσεις ή να συναθροίζονται ειρηνικά.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, εδώ .

Ανησυχητικά τα στοιχεία της Εθνικής τηλεφωνικής γραμμής για τα παιδιά SOS 1056

Ανησυχητικά είναι τα στατιστικά στοιχεία που έδωσε στο φως της δημοσιότητας η Εθνική τηλεφωνική γραμμή για τα παιδιά SOS 1056.

Κατά το διάστημα από 1/1/09 έως και 31/ 10 /09 στην Εθνική τηλεφωνική γραμμή για τα παιδιά SOS 1056, καταγράφηκαν συνολικά 506 καταγγελίες σοβαρών περιστατικών κακοποίησης παιδιών, από τις οποίες το 92% ήταν ανώνυμες, με μόλις το 8% να είναι επώνυμες. Ειδικότερα, για το παραπάνω διάστημα οι καταγγελίες αφορούσαν στo σύνολο τους 1042 παιδιά εκ των οποίων τα 447 ήταν αγόρια, τα 411 κορίτσια, ενώ για 184 παιδιά δεν έγινε γνωστό το φύλο ή η ηλικία τους.

Το 34% των παιδιών των καταγγελιών αφορούσαν παιδιά που δεν είχαν συμπληρώσει καν το 6ο έτος της ηλικίας τους, ενώ το 32% αφορούσε παιδιά ηλικίας 7 εως 12 ετών. Εντύπωση δε προκαλεί το γεγονός ότι 17% των παιδιών ήταν ηλικίας 13-18 ετών, πράγμα που σημαίνει πως η κακοποίηση είναι ένα θέμα που δεν αφορά μόνο τις μικρές ηλικίες, αλλά και μεγαλύτερα παιδιά που μπορούν πολύ πιο εύκολα να αρθρώσουν λόγο για τα δικαιώματα τους.

Οι καταγγελίες για παραμέληση και εγκατάλειψη είναι οι αυτές που κρατάνε τα πρωτεία σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Εθνικής τηλεφωνικής γραμμής για τα παιδιά SOS 1056, σε ποσοστό 46%. Το δε 43% των καταγγελλόμενων περιπτώσεων αφορά σε περιστατικά σωματικής κακοποίησης. Επίσης, οι κοινωνικοί λειτουργοί της γραμμής δέχτηκαν 24 καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση παιδιού, 23 για συναισθηματική κακοποίηση, 22 για εξώθηση ανηλίκου σε πορνεία και 15 για εξώθηση σε επαιτεία.

Η ελλιπής προστασία των παιδιών στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τους κοινωνικούς λειτουργούς και τους ψυχολόγους του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», 22 είναι τα προβλήματα που εντοπίζονται ως προς την ελλιπή προστασία των παιδιών στην Ελλάδα, για τη λύση των οποίων όπως τονίζουν είναι απαραίτητη η απρόσκοπτη συνεργασία όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στην παιδική προστασία με γνώμονα πάντα το συμφέρον του παιδιού και την αναζήτηση των πλέον ενδεδειγμένων μεθόδων υποστήριξης των παιδιών.

Τα προβλήματα που επισημαίνουν είναι τα εξής:

1. Ελλιπής Στελέχωση του συνόλου των Εισαγγελιών των Πρωτοδικείων της Επικράτειας με

Εισαγγελικούς Λειτουργούς

2. Μη ενεργοποίηση του Ν. 2447/1996 περί οικογενειακού Δικαστηρίου

3. Μη ενεργοποίηση του άρθρου 48 του Ν. 2447/1996 περί κοινωνικών υπηρεσιών στις Εισαγγελίες

Ανηλίκων

4. Έντονη συναισθηματική φόρτιση των ανήλικων θυμάτων κατά την εξέτασή τους ως μάρτυρες κατά

τηην ακροαματική διαδικασία, αδυναμία υιοθέτησης της διαδικασίας της μαγνητοσκόπησης της

κατάθεσης των ανήλικων θυμάτων.

5. Έλλειψη τμημάτων ανηλίκων στις κατά τόπους Αστυνομικές Διευθύνσεις.

6. Αδυναμία καταστολής των κρουσμάτων παιδιών που εξωθούνται στην επαιτεία δεδομένου ότι οι

περισσότερες των περιπτώσεων που φτάνουν στις δικαστικές αρχές έχουν ως αποτέλεσμα την

απαλλαγή των γονέων – προωθητών από τις κατηγορίες οι οποίες συνήθως αφορούν όχι στην

έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο αλλά στην παράνομη διαμονή τους στην χώρα.

7. Καθυστέρηση στην κατάθεση αιτήσεων για άσυλο ασυνόδευτων ανηλίκων.

8. Αδυναμία απόκτησης της Ελληνικής Ιθαγένειας (μέσω πολιτογράφησης) ανήλικων αλλοδαπών που

διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα και δεν πρόκειται να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους.

9. Ελλιπής στελέχωση του συνόλου των Δήμων με κοινωνικές υπηρεσίες.

10. Ελλιπής παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας κοινωνικής φροντίδας στα παιδιά.

11. Έλλειψη προστατευόμενων χώρων υποδοχής, βραχυπρόθεσμης, μεσοπρόθεσμης και

μακροπρόθεσμης φιλοξενίας παιδιών σε κίνδυνο.

12. Έλλειψη χώρων προστατευόμενης φιλοξενίας για παιδιά σε κρίση που χαρακτηρίζονται ως παιδιά

ΑΜΕΑ, παιδιά τοξικοεξαρτημένα, παιδιά με ψυχιατρικά προβλήματα.

13. Ανεπαρκής υποδομές υποδοχής και φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων.

14. Έλλειψη δομών ψυχολογικής και ψυχιατρικής στήριξης παιδιών θυμάτων.

15. Ελλιπής στελέχωση των κοινωνικών φορέων (κοινωνικές υπηρεσίες, ιδρύματα κ.α.) με επαρκή και

εξειδικευμένο προσωπικό για την στήριξη των παιδιών.

16. Απουσία ενιαίου φορέα αποκλειστικής απασχόλησης με την καταγραφή, αξιολόγηση των δομών

φιλοξενίας παιδιών θυμάτων.

17. Απουσία συντονιστικού φορέα και Κέντρου Αναφοράς περιστατικών παιδιών θυμάτων

κακοποίησης.

18. Ανεπαρκής ιατροφαρμακευτική κάλυψη των παιδιών που οι οικογένειές τους δεν είναι

ασφαλισμένες σε κάποιο ασφαλιστικό ταμείο.

19. Απουσία ειδικών παιδιατρικών κλινικών στα νοσηλευτικά κέντρα της χώρας.

20. Απουσία τμημάτων εφήβων στα παιδιατρικά νοσοκομεία με αποτέλεσμα οι έφηβοι ηλικίας άνω των

14 ετών να νοσηλεύονται σε γενικά νοσοκομεία.

21. Απουσία κατ’ οίκον νοσηλείας

22. Μη εφαρμογή κοινωνικής ιατρικής στα νοσοκομεία παίδων.

Η Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο

Σύμφωνα με την UNISEF, η επικύρωση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού συνέβαλε σημαντικά στην προστασία αυτών, κατά τα 20 χρόνια ύπαρξης της, πετυχαίνοντας αρκετά επιτεύγματα, αν και ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς.

Ένα από αυτά είναι η μείωση του αριθμού των παιδιών κάτω των 5 ετών που πεθαίνουν κάθε χρόνο από 12,5 εκατομμύρια που ήταν το 1990 σε λιγότερα από 9 εκατομμύρια το 2008, καθώς και η αύξηση της πρόσβασης σε βελτιωμένες πηγές πόσιμου νερού. Σημαντική είναι και η πρόοδος που σημειώθηκε όσον αφορά τη μάστιγα του AIDS, καθώς, μειώθηκε η εξάπλωση του ιού στις γυναίκες ηλικίας 15-24 ετών που επισκέπτονται μαιευτικές κλινικές από το 2000 και μετά, ενώ αυξήθηκε παράλληλα η παροχή θεραπευτικής αγωγής για το AIDS σε παιδιά κάτω των 15 ετών στην Αφρική, όπου και εντοπίζεται ο κύριος όγκος του προβλήματος.

Τα πολύ μεγάλα προβλήματα όμως συνεχίζουν να υπάρχουν και απαιτούν άμεσες και ουσιαστικές λύσεις. Σήμερα 1 δισεκατομμύριο παιδιά στερούνται μία ή και περισσότερες βασικές υπηρεσίες, απαραίτητες για την επιβίωση και την ανάπτυξή τους, ενώ 148 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι λιπόβαρα σε σχέση με την ηλικία τους. Την ίδια στιγμή συνεχίζουν να υπάρχουν 2 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 15 ετών σε όλο τον κόσμο ζουν με AIDS, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς την ενημέρωση και πρόληψη, ενώ 15 εκατομμύρια έχουν χάσει τον ένα ή και τους δύο γονείς τους εξ αιτίας του ιού.

Κάτι περισσότερο από ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι εν έτει 2009, 500 εκατομμύρια έως 1,5 δισεκατομμύριο παιδιά είναι άμεσα ή έμμεσα θύματα βίας. Στο μεταξύ, μόνο εξοργιστικό μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι πάνω από 64 εκατομμύρια γυναίκες 20 έως 24 ετών στον αναπτυσσόμενο κόσμο παντρεύτηκαν πριν τα 18 τους χρόνια, καθώς και το ότι 14 εκατομμύρια νεαρές γυναίκες γίνονται μητέρες σε ηλικία 15 έως19 ετών. Όσον αφορά τα σεξουαλικά δικαιώματα των παιδιών, 70 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε 29 χώρες έχουν υποστεί την απαράδεκτη πρακτική του ακρωτηριασμού ή της αποκοπής των γεννητικών τους οργάνων. Η εκμετάλλευση όμως είναι ακόμα ένα φαινόμενο παγκόσμιας εμβέλειας που «ανθεί». Συγκεκριμένα, περίπου 150 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 5 έως 14 ετών εμπλέκονται στην παιδική εργασία, με 1,2 από αυτά να πέφτουν θύματα παράνομης εμπορίας και διακίνησης κάθε χρόνο.

Links:

https://www.hamogelo.gr/

https://www.unicef.gr/