Η ανθρωπιστική κρίση στη Συρία είναι η μεγαλύτερη και πιο γρήγορα επιδεινούμενη στον πλανήτη. Ο αριθμός των προσφύγων άγγιξε τον Απρίλη του 2013 το 1.334.256 εκ. Στην Ελλάδα οι Σύροι πρόσφυγες καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση μεταξύ των μεταναστών που εισέρχονται στη χώρα. Η Ύπατη Αρμοστεία σε Συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να εξασφαλιστεί για τους Σύρους πρόσφυγες πρόσβαση στην ελληνική επικράτεια και ασφάλεια. Από πλευράς υπ. Δημοσίας Τάξης ανακοινώθηκε ότι με την ταυτοποίηση της εθνικότητας θα εκδίδεται αναστολή της διαταγής επιστροφής για τους Σύρους πρόσφυγες. Οι συγκλονιστικές προσωπικές μαρτυρίες προσφύγων που παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση άνοιξαν έναν ακόμη κύκλο συζήτησης για την κατάσταση που καλούνται να αντιμετωπίσουν εφόσον καταφέρουν να εισέλθουν στην Ελλάδα. Της Αγγελικής Δημοπούλου. 

Ads

Στην Ελλάδα οι Σύροι πρόσφυγες καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση μεταξύ των μεταναστών που προσπαθούν να εισέλθουν στη χώρα. Η ροή στο θαλάσσιο πέρασμα από την Τουρκία προς τα νησιά κυρίως του ΒΑ Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα έχει αυξηθεί ιδιαίτερα μετά την αύξηση των μέτρων ασφαλείας στον Έβρο. Το πρώτο τρίμηνο του 2013 συνελήφθησαν λόγω παράτυπης εισόδου 1.623 άτομα σε Λέσβο, Σάμο, Χίο και Δωδεκάνησα, έναντι 118 το πρώτο τρίμηνο του 2012.  Οι αντίστοιχοι αριθμοί για τον Έβρο ήταν 206 άτομα το 2013 έναντι 7.646 το 2012.

Ο επικεφαλής της Υπάτης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα, Γιώργος Τσαρμπόπουλος, κατά την τοποθέτησή του σημείωσε ότι το θαλάσσιο πέρασμα είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο υπενθυμίζοντας τις ανθρώπινες τραγωδίες που σημειώθηκαν φέτος έξω από τη Λέσβο. Κατά την πρώτη στα μέσα Δεκέμβρη έχασαν τη ζώη τους 21 Αφγανοί ενώ στα μέσα Μαρτίου έχασαν τη ζωή τους 7 Σύροι.

^{Ανθρώπινα ναυάγια στη Λέσβο}

Σε βίντεο με μαρτυρίες Σύρων προσφύγων που δημιούργησε η Ύπατη Αρμοστεία μιλούν μεταξύ άλλων δυο αδέλφια που έχασαν τον αδελφό τους και τα τρία του παιδιά στο τελευταίο ναυάγιο. Η οικογένεια επέστρεφε στην Ελλάδα όπου είχαν γεννηθεί τα παιδιά. «Ένα ερώτημα με βασανίζει. Πως πέθανε ο αδελφός μου; Πέθανε πρώτος ή είδε τα παιδιά του να χάνονται;».

^{Στιγμιότυπο από τη Συνέντευξη Τύπου}

Ο Γιώργος Τσαρμπόπουλος ζήτησε εκ μέρους της Ύπατης Αρμοστείας ανοιχτά σύνορα για τους Σύρους πρόσφυγες και αναστολή των αναγκαστικών επιστροφών στην πατρίδα τους, ενώ σημείωσε ιδιαίτερα την ανάγκη ύπαρξης πολιτικής της οικογενειακής συνένωσης. Αναφέρθηκε επιπλέον στο ζήτημα του ασύλου, σημειώνοντας ότι από τις τελευταίες 152 περιπτώσεις προσφύγων που ζήτησαν άσυλο, οι 150 αιτήσεις δεν έγιναν δεκτές. «Η πρώτη διοικητική πράξη της ελληνικής πολιτείας απέναντι στην παράτυπη είσοδο είναι η σύλληψη, η έκδοση απέλασης και η κράτηση. Την ίδια ώρα η ταυτοποίηση εθνικότητας αργεί δραματικά» τόνισε ο κ. Τσαρμπόπουλος.

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του υπ. Δημοσίας Τάξης, Μανώλης Κατριαδάκης, ανέφερε ότι η θωράκιση των συνόρων με την Τουρκία, η επιχείρηση Ξένιος Δίας, η δημιουργία των κέντρων κράτησης και η νέα υπηρεσία ασύλου που θα δημιουργεί εντός διμήνου είναι οι βασικοί άξονες πολιτικής της κυβέρνησης.

Χαρακτήρισε πάντως τους Σύρους πρόσφυγες ως ιδιαίτερη κατηγορία και ανακοίνωσε ότι από τις 9 Απρίλη 2013 με διαταγή του υπ. Δημόσιας Τάξης οι Σύροι πρόσφυγες δεν θα κρατούνται παρά λίγες ημέρες καθώς με την ταυτοποίηση της εθνικότητας τους θα εκδίδεται αναστολή της διαταγής επιστροφής στη χώρα προέλευσης η οποία θα ισχύει για 6 μήνες και θα ανανεώνεται μετά από αίτημα έως την ομαλοποίηση της κατάστασης στη Συρία.

Σύμφωνα με τον κ. Κατριαδάκη, οι Σύροι πρόσφυγες θα έχουν επιπλέον προτεραιότητα στη διαδικασία ασύλου. Απαντώντας σε ερώτηση για ενδεχόμενη «συροποίηση του προβλήματος» απάντησε ότι κάθε χώρα αποτελεί διαφορετική περίπτωση και εξετάζεται με άλλους όρους. Ανέφερε ως παράδειγμα το Αφγανιστάν «όπου υπάρχουν ασφαλείς περιοχές για επιστροφή». Επιπλέον υποστήριξε ότι οι Σύροι αντιμετωπίζονται σαν πρόσφυγες και δεν υπάρχει δόγμα αναχαίτισης τους εφόσον περάσουν τα σύνορα.

Αναφορικά με τη νέα υπηρεσία ασύλου υποστηρίξε ότι θα ξεκινήσει εντός δυο μηνών και σημείωσε πως η καθυστέρηση οφείλεται κυρίως στις μετατάξεις και την αδυναμία προσλήψεων. Ο κ. Κατριαδάκης ρωτήθηκε επισταμένα για τα περιστατικά κακοποίησης μεταναστών στα κέντρα κράτησης και παραδέχτηκε σωρεία καταγγελιών υποστηρίζοντας πάντως ότι όλες εξετάζονται. Δεν αποδέχτηκε, ωστόσο, την ύπαρξη «κολαστηρίων» και υποστηρίξε ότι υπάρχει συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού. Υπογράμμισε ότι το βάρος που έχει πέσει στην αστυνομία είναι τεράστιο και έτσι «δεν παρέχονται οι αξιοπρεπέστατες συνθήκες που θα ήθελα κι εγώ». Τέλος επισήμανε ότι οι ΜΚΟ είναι ελεύθερες να μπουν στα κέντρα κράτησης ενώ το υπ. Δημόσιας Τάξης είναι ανοιχτό στη συνεργασία με τους φορείς.

Στο σημείο αυτό, συγκλονιστική ήταν η παρέμβαση του Παπαστρατή από την ΜΚΟ «Αγκαλιά» της Λέσβου. «Ζω σε ένα νησί που ενώνει το Θεό με τον Αλλάχ.  Εδώ κάνουμε ασκήσεις επί χάρτου. Αυτή τη στιγμή 60 άτομα βρίσκονται στην παραλία της Μυτιλήνης. Γυναίκες έγκυες, γυναίκες βιασμένες, παιδιά που δεν έχουν στέγη και τρώνε ωμά κολοκύθια. Οι φασίστες τους πετούν πέτρες. Η αστυνομία και το λιμενικό τους έχουν κάνει μπαλάκι και τους στέλνουν ο ένας στον άλλο. Σαν ΜΚΟ τα χέρια μας είναι δεμένα. Δεν υπάρχει χώρος να μείνουν και δεν μας αφήνουν να τους φιλοξενήσουμε γιατί πρέπει έστω και τυπικά να υπάρχει κράτηση. Δεν μπορούμε να τους μεταφέρουμε γιατί θα πάμε μέσα για διακίνηση. Τι θα γίνει την επόμενη ημέρα;»

Ο κ. Κατριαδάκης απάντησε ότι στη Λέσβο θα δημιουργηθεί Κέντρο Υποδοχής. Έως τότε οι πρόσφυγές θα μεταφέρονται στη Χίο.

Οι προτάσεις της Ύπατης Αρμοστείας προς τις ελληνικές Αρχές για τους Σύρους πρόσφυγες

• Να εξασφαλίσουν στους πρόσφυγες από τη Συρία πρόσβαση στην ελληνική επικράτεια και την ασφάλεια.

• Να μην επιστρέφουν στη Συρία ή σε γειτονικές με αυτήν χώρες, υπηκόοι της Συρίας ή όσοι έχουν ως τόπο συνήθους διαμονής τους τη Συρία, μέχρι ότου βελτιωθούν επαρκώς οι συνθήκες ασφάλειας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

• Να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την απρόσκοπτη πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου των προσφύγων από τη Συρία.

• Να παρέχουν στους αιτούντες άσυλο από τη Συρία διεθνή προστασία σύμφωνα με τα οριζόμενα στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 ή άλλη μορφή συμπληρωματικής προστασίας (επικουρική προστασία)

• Να μην επιβάλλουν το μέτρο της διοικητικής κράτησης στους πρόσφυγες από τη Συρία και να αναστέλλουν τις αποφάσεις απέλασης ή επιστροφής τους, κάνοντας χρήση των σχετικών διατάξεων που προβλέπει ο νόμος. 

Η ανθρωπιστική κρίση στη Συρία σε αριθμούς

Την ανθρωπιστική κρίση στη Συρία σε αριθμούς παρουσίασε ο Πάνος Μουμτζής Περιφερειακός συντονιστής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για την κατάσταση στη Συρία. Ο κ. Μουμτζής επισήμανε ότι για να σταματήσει η σφαγή στη Συρία χρειάζεται η αίσθηση του επείγοντος και μια διαφορετική πολιτική θεώρηση. Έδωσε ιδιαίτερη σημασία στον άμαχο πληθυσμό που όπως σημείωσε είναι τα πραγματικά θύματα του πολέμου στη Συρία.

«Τα περισσότερα παιδιά φτάνουν στα στρατόπεδα σε άθλια κατάσταση και με ψυχικά τραύματα που θα κουβαλούν ως το τέλος της ζωής τους» τόνισε ενώ κατέθεσε και μια προσωπική εμπειρία που τον συγκλόνισε. «Δυο χιλιάδες άνθρωποι διέσχιζαν νύχτα τα σύνορα με την Ιρδανία. Μια μητέρα με δυο παιδιά στάθηκε στα σύνορα και κοιτούσε το κενό. Τι περιμένεις; Τη ρωτήσαμε. Το μεγαλύτερο γιο μου, απάντησε. Λίγο μετά ακούσαμε την κραυγή της. Οι προσφυγες που ακολουθούσαν μετέφεραν το γιο της νεκρό».

• Οι Σύροι πρόσφυγες αγγίζουν το 1.334.256 εκ. Το 71% είναι γυναίκες και παιδιά. 8.000 Σύροι διασχίζουν καθημερινά τα σύνορα σε αναζήτηση προστασίας.

• 417.827 πρόσφυγες έχουν περάσει στο Λίβανο. Στη χώρα δεν υπάρχει καταυλισμός προσφύγων. Οι Λιβανέζοι έχουν ανοίξει τα σπίτια τους και δέχονται τους Σύρους αδελφούς τους παρότι η οικονομική κατάσταση των περισσοτέρων είναι άθλια.

• 432.263 Σύροι πρόσφυγες έχουν περάσει στην Ιορδανία ενώ 130.379 έχουν περάσει στο Ιράκ.

• Τους 400.000 φτάνουν οι Σύροι πρόσφυγες στην Τουρκία. Υπάρχουν 17 καταυλισμοί και δημιουργούνται άλλοι τρεις. Η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει ξοδέψει περισσότερα από 750 εκ. μόνο για τους καταυλισμούς.

• Λίβανος, Ιορδανία και Τουρκία έχουν ακολουθήσει την πολιτική των ανοικτών συνόρων. Την ίδια ώρα, τα δυο συνοριακά περάσματα στο Ιράκ παραμένουν κλειστά το τελευταίο διάστημα.