Συντονισμένες ρατσιστικές επιθέσεις στο κέντρο της Αθήνας καταδεικνύουν αφενός την ανεπάρκεια της πολιτείας να διασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης για τους κατοίκους της Αθήνας, ανεξαρτήτως προέλευσης, αφετέρου την ανοχή των θεσμών απέναντι σε δράσεις ομάδων όπως η Χρυσή Αυγή, οι οποίες σαφώς προσβάλλουν τις συνταγματικές αρχές. Πρέπει η Χρυσή Αυγή να τεθεί εκτός νόμου; Μοιράζονται τις απόψεις τους στο tvxs.gr: Βασιλική Γεωργιάδου, Γιώργος Κατρούγκαλος, Στράτος Φαναράς.

Ads

Τι σημαίνει η έξαρση της βίας;

Βασιλική Γεωργιάδου
Πάντειο Πανεπιστήμιο
Αναπλ. Καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης

Το τελευταίο διάστημα επιθέσεις σημειώνονται γενικότερα. Στο ιστορικό κέντρο της πόλης, δηλαδή στις παλιές γειτονιές του 6ου, του 4ου και του 1ου διαμερίσματος, οι μετανάστες είναι τα κατεξοχήν θύματα. Αυτό συμβαίνει καταρχάς διότι είναι πολλοί και δεν έχουν χώρο κατοικίας, δεν είναι εγκατεστημένοι κανονικά σε αυτή την πόλη. Σε αυτή την περίπτωση, οποιοσδήποτε μετανάστης ή Έλληνας, καθίσταται ιδιαίτερα ευάλωτος. Βάσει των στοιχείων, τουλάχιστον από το 2008, σημειώνονται μεγάλες μεταναστευτικές ροές προς το κέντρο της πρωτεύουσας ανθρώπων οι οποίοι εισήλθαν στη χώρα παράνομα, για τους οποίους από την πλευρά της πολιτείας δεν υπάρχει καμία υποδομή, καμία μέριμνα.

Ως προς τις εκδηλώσεις βίας, αν και μπορούμε να εικάσουμε βάσιμα, δεν υπάρχει ακόμη έγκυρη εικόνα για την ταυτότητα των θυτών. Δεν έχουμε καταγραφές διότι τα όργανα της τάξης, τα οποία θα έπρεπε να είναι παρόντα σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν παρεμβαίνουν, δεν συλλαμβάνουν κ.ο.κ. Δεν είναι δυνατό να εκτυλίσσονται σκηνές στο κέντρο της πόλης με ανθρώπους που επιτίθενται με καδρόνια εναντίον άλλων ανθρώπων, μεταναστών όπως και κατοίκων ελληνικής καταγωγής, και η αστυνομία να αδρανεί. Η έξαρση της βίας αποτελεί γεγονός και θα επαναλαμβάνεται όσο οι αρμόδιοι φορείς –πρώτα και κύρια η αστυνομία- θα αδρανούν.

Ως προς το θέμα της νομιμότητας ομάδων που προβαίνουν σε ρατσιστικές επιθέσεις, προσωπικά το αντιμετώπισα μελετώντας την περίπτωση της Γερμανίας. Πρόκειται για μία χώρα στην οποία από την πρώτη μεταπολεμική περίοδο κατά την οποία δημιουργείται το νέο Σύνταγμα της χώρας, υπάρχουν εκείνες οι προϋποθέσεις ώστε κόμματα και οργανώσεις που αντίκεινται στις αρχές του Συντάγματος και τις επιβουλεύονται να κηρυχθούν εκτός νόμου. Έως τώρα, αυτό έχει συμβεί στο επίπεδο της κεντρικής πολιτικής σκηνής, μεταπολεμικά πάντοτε, με δύο κόμματα: το Κομμουνιστικό και το ακροδεξιό, φιλοχιτλερικό κόμμα, ονόματι Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αυτοκρατορίας. Και τα δύο τέθηκαν εκτός νόμου στη 10ετία του 1950. Έκτοτε, αρκετές φορές κόμματα έχουν τεθεί υπό την επιτήρηση του νόμου και των αρμόδιων αρχών, συνταγματικών και δημόσιων, προκειμένου να απαγορευτούν, όπως συνέβη ουκ ολίγες φορές με το κατεξοχήν κόμμα της άκρας δεξιάς στη Γερμανία, το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα. Μάλιστα, την τελευταία φορά τέθηκε υπό την επιτήρηση αυτών των αρχών με πρωτοβουλία της κυβέρνησης Σρέντερ.

Ο απόηχος και τα αποτελέσματα από τέτοιου είδους διεργασίες είναι αμφίσημα. Υπάρχει ένα μεγάλος μέρος φιλελεύθερου δημοκρατικού κόσμου που δεν επιθυμεί την κινητοποίηση αυτών των διεργασιών, θεωρώντας ότι δεν στιγματίζεται αρνητικά ο χώρος που τίθεται υπό επιτήρηση με το ερώτημα της απαγόρευσης, αλλά συμβαίνει το αντίθετο. Δηλαδή, ηρωοποιείται και βρίσκει μια ευκαιρία να βγει στο προσκήνιο: να αποτελέσει θέμα στα ΜΜΕ, να εμφανιστούν οι πρωταγωνιστές του ως διωκόμενοι. Συνεπώς, τα αποτελέσματα είναι τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα. Βεβαίως, υπάρχει και η αντίθετη άποψη. Πάντοτε όταν εμφανίζονται τέτοια ζητήματα η κοινή γνώμη, τουλάχιστον η γερμανική, είναι διχασμένη.

Σε κάθε περίπτωση, οι όποιες διεργασίες κινητοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να είναι απολύτως νόμιμες και νομιμοποιημένες, με τη συνοδεία ενός επαρκέστατα θεμελιωμένου λόγου. Δηλαδή, το ερώτημα αν η Χρυσή Αυγή θα πρέπει να δρα νομίμως, είναι θεωρητικό. Θα πρέπει να διακριβωθεί ότι μετέρχεται πράξεις βίας. Οφείλουν προηγουμένως η αστυνομία και οι αρμόδιες αρχές να δώσουν έγκυρα στοιχεία που θα συνιστούν την ακριβή απάντηση σε ένα τέτοιο ερώτημα.

Πάντως, το μείζον πρόβλημα δεν είναι η Χρυσή Αυγή ή όποιες άλλες οργανώσεις, φορείς ή κάτοικοι ασκούν βία. Το μείζον πρόβλημα είναι η αδράνεια από τις δημόσιες κρατικές αρχές. Η συσσώρευση ενός προβλήματος επί πάρα πολλά χρόνια. Το θεσμικό κενό που υπάρχει στο κέντρο της πρωτεύουσας, ξεκινώντας από τα πιο απλά πράγματα (σκοτάδι σε πολλές περιοχές, ακαθαρσία, αστική και οικιστική υποβάθμιση).

Ποια είναι τα όρια ανοχής της δημοκρατίας;

Γιώργος Κατρούγκαλος
Πανεπιστήμιο Θράκης
Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου

Γενικώς, η ελευθερία του λόγου και η ελευθερία στις συλλογικές δράσεις είναι κατοχυρωμένη. Φτάνει όμως να μην προσκρούει στα δικαιώματα των άλλων και σε συνταγματικά ανεπίτρεπτες συμπεριφορές.

Προφανώς, οι δραστηριότητες που αναφέρονται στην οργανωμένη τρομοκράτηση των μεταναστών ξεφεύγουν από τα όρια της συνταγματικής προστασίας γιατί δεν προβάλλουν κάποια ελευθερία θετικά. Στρέφονται αποκλειστικά και μόνο στην καταστροφή των δικαιωμάτων και της ζωής αυτών των ανθρώπων που συνυπάρχουν μαζί μας. Άρα, προφανώς, αυτή η δραστηριότητα είναι εντελώς εκτός κάθε συνταγματικής προστασίας. Πάντως, εγώ θα ήθελα να είμαστε όλοι ιδιαίτερα αυστηροί σε οποιαδήποτε εκδήλωση βίας με τέτοια φασιστικά χαρακτηριστικά, όπως αυτά που εκδηλώθηκαν.

Όσον αφορά στην απαγόρευση των οργανώσεων, αυτό είναι ένα από τα μεγάλα θέματα που είχαν τεθεί στη Γερμανία μεταπολεμικά. Προβληματικό είναι το γεγονός ότι αν αρχίζεις να προχωρείς σε απαγορεύσεις πολιτικών οργανώσεων, καμιά φορά μπορεί να στραφείς και στην άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος. Ας πούμε, στη Γερμανία δεν είχαν απαγορευτεί μόνο οι ναζιστικές οργανώσεις αλλά λίγο αργότερα και το Κομμουνιστικό Κόμμα. Άρα, γενικώς ως προς την απαγόρευση της λειτουργίας των οργανώσεων θα με βρείτε λίγο επιφυλακτικό. Όχι φυσικά ως προς εκείνες τις πλευρές -επαναλαμβάνω για να είμαι καθαρός- που είναι ξεκάθαρα όχι απλώς αντιδημοκρατικές αλλά σαφώς παράνομες. Ανήκουν στη σφαίρα του ποινικού δικαίου.

Γενικώς, το θέμα είναι κυρίως πολιτικό και όχι νομικό. Αυτές οι τάσεις πρέπει να απομονωθούν και κυρίως πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος ώστε να προστατευθούν και τα δικαιώματα των μεταναστών αλλά και τα δικαιώματα των κατοίκων.

Ποιος ωφελείται πολιτικά;

Στράτος Φαναράς
Metron Analysis
Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος

Νομίζω ότι αυτή η υπόθεση δεν ωφελεί κανέναν, παρά μόνο απολύτως αντισυστημικές συμπεριφορές και τάσεις.Ζημιώνει όλο το πολιτικό σύστημα και κυρίως το κοινοβουλευτικό κομμάτι του.Αυτή η κρίση του δικομματισμού για την οποία μιλούσαμε παλιότερα έχει μετατραπεί σε κρίση κοινοβουλευτισμού.

Και αυτές οι πρακτικές της ανομίας, που εκφράζονται σε διάφορα μέτρα και επίπεδα είτε με τη μορφή βίας είτε με τη μορφή ανάληψης του νόμου στα χέρια οποιωνδήποτε ομάδων, αποτελούν ένα στοιχείο το οποίο επιβεβαιώνει και ανατροφοδοτεί αυτή την κρίση του κοινοβουλευτισμού. Επιβεβαιώνει το αδιέξοδο και το γεγονός ότι σταδιακά το πολιτικό σύστημα χάνει τον κοινωνικό έλεγχο.

Η κρίση έχει οδηγήσει στην κοινωνική απορρύθμιση και ενισχύει τάσεις ατομικιστικές, καταρρακώνοντας κάθε συλλογική διάσταση και προσπάθεια σε οποιαδήποτε κατεύθυνση. Αποκορύφωμα αυτής της κοινωνικής απορρύθμισης είναι αυτή η έκφραση βίας απέναντι σε ομάδες μεταναστών, κάτω από δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα προσχήματα, και η όλη επίπτωση σε πολιτικό επίπεδο προσθέτει τη διάρρηξη των σχέσεων εκπροσώπησης που ήδη υφίσταται.