Δήμοι και κυρίως πολεοδομίες, δημόσια νοσοκομεία και ασφαλιστικά ταμεία, είναι οι «πρωταθλητές» της διαφθοράς στο Δημόσιο, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρου Ρακιντζή για το 2012. Και το 2012, η οικονομική διαχείριση αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό των υποθέσεων ανά θεματική κατηγορία, που διερεύνησε ο επιθεωρητής. Αίσθηση προκαλεί και η λίστα των επίορκων, στην οποία περιλαμβάνονται αργόμισθοι, πλαστογράφοι και παιδεραστές εκπαιδευτικοί.

Ads

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση, τη μεγαλύτερη θεματική κατηγορία αποτελούν οι υποθέσεις οικονομικής διαχείρισης (38%) και ακολουθούν τα πολεοδομικά θέματα (14,3% των υποθέσεων), διάφορα ζητήματα λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών (13,4 %), παράβαση διοικητικών διαδικασιών (8,3%) και άλλες κατηγορίες με μικρότερα ποσοστά.
 
Όσον αφορά τους ελέγχους ανά φορέα, οι δήμοι αποτελούν το επίκεντρο του ελέγχου στο 35,9% των υποθέσεων. Αυτό, όπως και πέρσι, μπορεί να εξηγηθεί και από τη μεταφορά στους ΟΤΑ α’ βαθμού αρμοδιοτήτων και υπηρεσιών που απασχολούν την καθημερινότητα των πολιτών. Με πολύ μικρότερα ποσοστά, ακολουθούν οι δημόσιες υπηρεσίες (18,1%) και οι εποπτευόμενοι ιδιωτικοί φορείς (13,7%).
 
Όσον αφορά τη γεωγραφική διασπορά, το μεγαλύτερο ποσοστό των υποθέσεων εντοπίζεται στην Περιφέρεια Αττικής (37,1%) που συγκεντρώνει την πλειονότητα των υπηρεσιών, αλλά και του πληθυσμού. Οι άλλες περιφέρειες ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά, μεταξύ των οποίων τα υψηλότερα ποσοστά συγκεντρώνουν η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (9,1%) και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (8,8%).
 
Τοπική Αυτοδιοίκηση
 
Όπως σημειώνεται στην έκθεση, μέχρι τώρα οι ΟΤΑ α’ βαθμού -και οι β’ βαθμού σε μικρότερο βαθμό- εμπλέκονται σε πολλές περιπτώσεις κακοδιοίκησης, η οποία, όπως είναι γνωστό, οδηγεί αρκετές φορές και στη διαφθορά ή ευνοεί την ανάπτυξή της. Η άσκηση της εξουσίας εκ μέρους αρκετών αιρετών αρχόντων βρίσκεται στα όρια της νομιμότητας ή και πέραν αυτής.
 
Η απότομη, και χωρίς προηγούμενη οργάνωση, μεταβίβαση στους δήμους αρμοδιοτήτων από την κεντρική διοίκηση, οι ανεπαρκείς έλεγχοι της κεντρικής διοίκησης, οι ανεπαρκείς μελέτες για την εκτέλεση έργων που πολλές φορές γίνονται σκοπίμως για να δικαιολογηθούν πρόσθετες εργασίες, η κατάτμηση των έργων ώστε να γίνεται απευθείας ανάθεση για ποσά που άλλως θα απαιτείτο η διενέργεια διαγωνισμών, είναι μερικοί από τους παράγοντες που, σύμφωνα με την έκθεση, ευνοούν την κακοδιοίκηση και τη διαφθορά στο χώρο της Τοπικής Aυτοδιοίκησης. Καθημερινώς δε διαπιστώνονται υπεξαιρέσεις σε βάρος των ταμείων των δήμων, αποτέλεσμα μη επαρκούς ελέγχου εκ μέρους των δημάρχων.
 
Οι τομείς όπου επικεντρώνεται η κακοδιοίκηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι κυρίως οι πολεοδομίες, το περιβάλλον, οι μεταφορές, τα δημοτικά έργα, οι άδειες καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, οι δημοτικές επιχειρήσεις που είναι σχεδόν όλες ελλειμματικές. Παράλληλα σε πολλές περιπτώσεις οι υπηρεσίες που προσφέρονται στους πολίτες είναι ελλιπείς. Επίσης, σημαντικό σύμπτωμα κακοδιοίκησης και κατάφωρης παραβίασης της νομιμότητας αποτελεί και η άρνηση εκτέλεσης ή συμμόρφωσης των ΟΤΑ και των δύο βαθμών σε δικαστικές αποφάσεις.
 
Από την άλλη πλευρά, τονίζεται, δεν πρέπει να παραλείψουμε να επαινέσουμε το αξιόλογο έργο που επιτελούν τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών, πολλές φορές μάλιστα με την επίδειξη αξιοπρόσεκτου ζήλου από τους υπαλλήλους που υπηρετούν σε αυτά.
 
Σύστημα Υγείας
 
Άλλος σημαντικός προβληματικός τομέας είναι, σύμφωνα με την έκθεση, το σύστημα Υγείας ως προς την παροχή των υπηρεσιών υγείας και ως προς την προμήθεια υγειονομικού υλικού –κυρίως από το τμήμα διαχείρισης των νοσοκομείων. Το πρόβλημα είναι δυσεπίλυτο διότι οποιαδήποτε παρέμβαση μπορεί να σταματήσει τη ροή της προμήθειας του υγειονομικού υλικού. Ένας λεπτομερής διασταυρούμενος έλεγχος μεταξύ των προμηθειών, φαρμακευτικών εταιρειών και των παροχών τους προς τους γιατρούς, μπορεί να αποκαλύψει -σημειώνεται- ενδιαφέρουσες υπόγειες διαδρομές με κατευθυνόμενη συνταγογραφία και διόγκωση της δαπάνης.
 
Το ζήτημα της δωροδοκίας των γιατρών, το γνωστό «φακελάκι», αντιμετωπίζεται κατά περίπτωση, αλλά μόνον με την επ’ αυτοφώρω σύλληψη μπορεί να διαπιστωθεί. Όπως σημειώνεται, αρνητικός παράγοντας στην καταπολέμηση της μικροδιαφθοράς και του γρηγορόσημου αποτελεί ο πρόσφατος νόμος που αποποινικοποιεί την απλή παροχή που δίδεται ως έκφραση ευγνωμοσύνης. Αυτό συνεπάγεται την πειθαρχική και ποινική ατιμωρησία της μικρής δωροδοκίας και δυσχεραίνει το έργο του ελέγχου. Σύμφωνα με τον γενικό επιθεωρητή ο νόμος αυτός πρέπει άμεσα να ανακληθεί.
 
Εκεί όπου υπάρχει πλήρης σύγχυση και έλλειψη ελέγχου είναι οι πανεπιστημιακές κλινικές και τα ιδιωτικά ιατρεία των πανεπιστημιακών ιατρών. Θα πρέπει λοιπόν -σημειώνεται- οι δυσλειτουργίες αυτές να αντιμετωπιστούν.

Η λίστα των επίορκων
 
Ο επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέοναδρος Ρακιντζής στο πόρισμα του υποστηρίζει πως η λίστα των επίορκων δημοσίων υπαλλήλων είναι γεμάτη από πλαστά πιστοποιητικά, υποθέσεις παιδεραστίας εκπαιδευτικών ακόμη και υπάλληλοι που απουσιάζουν αδικαιολόγητα ή εισπράττουν παράτυπα επιπλέον αμοιβές.
 
Ενδεικτικά παραδείγματα επίορκων υπαλλήλων:

  • Μία σκανδαλώδης περίπτωση αργομισθίας είναι η περίπτωση οδηγού στο Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ ΑΕ), η οποία γινόταν ανεκτή επί μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να έχει γίνει οποιαδήποτε διοικητική ενέργεια ούτε προς την κατεύθυνση της αποκάλυψης και τιμωρίας που χτυπά την κάρτα του, αλλά ούτε και για την έγκληση και τιμωρία του αργόμισθου υπαλλήλου.
  • Παράλληλα στην ΤΕΟ ΑΕ λόγω συρρίκνωσης των αρμοδιοτήτων της αποφασίστηκε η ημερήσια απασχόληση να περιοριστεί παρανόμως σε έξι ώρες αντί του οκταώρου, ενώ οι αποζημιώσεις εκτός έδρας μετακινήσεων έφτασαν στη διάρκεια μίας πενταετίας στα 5,7 εκατ. ευρώ χωρίς να υπάρχουν δικαιολογητικά.
  • Γενική διευθύντρια στη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εργων είχε δηλώσει ως επίπεδο γνώσης της αγγλικής γλώσσας «πολύ καλά», πήρε με τα 50 επιπλέον μόρια του προσόντος αυτού τη θέση, ωστοσο ως πιστοποιητικό γνώσης ξένης γλώσσας εμφάνισε απλή βεβαίωση παρακολούθησης κύκλου μαθημάτων του Βρετανικού Συμβουλίου. Και όμως η υπόθεση δεν σταμάτησε εκεί, αφού όπως προέκυψε από την αλληλογραφία του ΓΕΔΔ με το Βρετανικό Συμβούλιο, η βεβαίωση αυτή επ’ ουδενί αποτελεί πιστοποιητικό γλωσσομάθειας. Παρόλα αυτά η συγκεκριμένη υπάλληλος έμεινε ατιμώρητη από το πειθαρχικό συμβούλιο.
  • Εκπαιδευτικός που ασελγούσε κατ’ επανάληψη εις βάρος μαθητριών κάτω των 12 ετών τιμωρήθηκε με ποινή παύσης έξι μηνών γιατί το πειθαρχικό συμβούλιο δεν έκρινε πως συντρέχουν λόγοι απόλυσής του παρά το γεγονός ότι η Εισαγγελία είχε εκδώσει ένταλμα κράτησης.
  • Τις 32.000 ευρώ ετησίως φτάνουν οι συμβάσεις και οι υπερωρίες για τους εξωτερικούς συνεργάτες οδηγούς του προέδρου και του διευθύνοντος συμβούλου στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, η οποία βρίσκεται προς κατάργηση.

Χρυσά κρεμμύδια και offshore Κρανιδίου
 
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Βήματος», πάνω σε… κρεμμύδια αξίας πολλών εκατομμυρίων ευρώ έπεσαν οι οικονομικοί επιθεωρητές στο πλαίσιο φορολογικών ελέγχων για την επιστροφή ΦΠΑ σε αγρότες. Εντόπισαν ότι μια 85χρονη εμφανιζόταν να έχει λάβει επιστροφή ΦΠΑ ύψους 4 εκατ. ευρώ για καλλιέργεια κρεμμυδιών.

Ads

Είναι μία από τις πάμπολλες περιπτώσεις που περιγράφει σε αδρές γραμμές ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης κ. Λέανδρος Ρακιντζής, ο οποίος είχε διαπιστώσει από τη μελέτη των εκθέσεων και των πορισμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Επιθεώρησης (ΓΔΟΕ) που υποβάλλονται στο γραφείο του ότι το Δημόσιο υφίσταται μεγάλη ζημιά από τις παράνομες επιστροφές ΦΠΑ αγροτών.

Πλήθος τα παράδοξα, τα προηγούμενα χρόνια, λόγω μη διενέργειας τακτικού και οριστικού φορολογικού ελέγχου καθώς και μη άμεσης απάντησης και παρακολούθησης των δελτίων ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των εμπλεκόμενων ΔΟΥ.

Εικονικά τιμολόγια

Αποτέλεσμα αυτού, όπως σημειώνεται στην ετήσια έκθεση για το 2012, ήταν παράλληλα και η μεγάλη άνθηση του φαινομένου έκδοσης και διακίνησης πλαστών εικονικών τιμολογίων. Στοχεύοντας στην πάταξη των παρανομιών, ο γενικός επιθεωρητής ζήτησε άμεσα από τη ΓΔΟΕ να δώσει εντολή διενέργειας επανελέγχου υποθέσεων επιστροφών ΦΠΑ για κάθε ΔΟΥ χωριστά, ανάλογα με το ύψος των επιστροφών.

Από τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο ΓΕΔΔ «διαπιστώθηκε ότι πολλοί από τους συνεταιρισμούς δεν είχαν υποβάλει δηλώσεις φόρου εισοδήματος, ΦΠΑ, συγκεντρωτικές τιμολογίων, ενώ οι αρμόδιες ΔΟΥ δεν είχαν διενεργήσει σε βάρος τους τακτικό φορολογικό έλεγχο, για τουλάχιστον μία δεκαετία. Η ζημιά του Δημοσίου που καταγράφεται εξαιτίας της ως άνω μη συμμόρφωσης αλλά και της απουσίας αποτελεσματικού ελέγχου ανέρχεται σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ».

Ενδεικτικά, στην έκθεση του ΓΕΔΔ επισημαίνεται ότι σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΣΔΟΕ Στερεάς Ελλάδας, αν και δεν μπορεί επακριβώς να προσδιορισθεί το μέγεθος της ζημιάς που υπέστη το Δημόσιο για τις χρήσεις 2005-2008, εκτιμάται ότι η κατά συρροή και κατ’ εξακολούθηση κατάθεση πλαστών και εικονικών τιμολογίων υπερβαίνει σε αξία το ποσό των 115 εκατ. ευρώ και ο ΦΠΑ που επιστράφηκε παράνομα υπολογίζεται σε 7,5 εκατ. ευρώ. Ακόμη, το ΣΔΟΕ Κρήτης επικεντρώθηκε σε ελέγχους 6.274 ατόμων που έλαβαν επιστροφές ΦΠΑ άνω των 3.000 ευρώ κατά τα έτη 2006-2008 συνολικού ύψους 37.741.102,36 ευρώ, σε κάποιες όμως περιπτώσεις δεν ολοκληρώθηκε η διαδικασία ελέγχου των στοιχείων λόγω καταστροφής τους από πυρκαγιά την παραμονή της παραλαβής τους. Παρόμοια συμπεράσματα προέκυψαν και από την έρευνα σε πολλές ΔΟΥ.

Οι «φορολογικοί παράδεισοι»

Οι υποθέσεις με φορολογικό ενδιαφέρον τις οποίες εξέτασε ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης τον… πήγαν ως το Κρανίδι, άλλως αποκαλούμενο και «Λιχτενστάιν της Ελλάδας», λόγω του πλήθους των εξωχωρίων εταιρειών με έδρα αυτή την πόλη της Αργολίδας. Οι έρευνες, οι διαπιστώσεις ελλείψεων στους ελέγχους αλλά και «τρύπες» που οδηγούσαν το κράτος σε απώλεια εσόδων οδήγησαν σε αναδιοργάνωση του συστήματος εποπτείας. Ιδού πώς περιγράφεται στην έκθεση του επιθεωρητή η υπόθεση:

«Ο ΓΕΔΔ, με αφορμή την τακτική επιθεώρηση της ΔΟΥ Κρανιδίου […] ζήτησε την κατάσταση με τις υπάρχουσες offshore εταιρείες, οι οποίες ανέρχονταν σε 186, εκ των οποίων οι 107 ενεργές και οι οποίες σύμφωνα με την άποψη του εποπτεύοντος οικονομικού επιθεωρητή δεν ανήκαν ουσιαστικά στη χωρική αρμοδιότητα της ΔΟΥ, συστάθηκαν όμως εκεί κατά την άποψή του επειδή η ΔΟΥ δεν είχε γραφείο ελέγχου». Ο ΓΕΔΔ απέστειλε προς την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Οικονομικών την κατάσταση των offshore εταιρειών και ζήτησε τη διενέργεια φορολογικών ελέγχων. Ακολούθως εισπράχτηκαν συνολικά φόροι ύψους 4.138.723 ευρώ. Με παρόμοια υπουργική απόφαση ανατέθηκε στο Διαπεριφερειακό Ελεγκτικό Κέντρο (ΔΕΚ) Αθηνών και στην περιφερειακή διεύθυνση του ΣΔΟΕ Στερεάς Ελλάδας ο τακτικός φορολογικός έλεγχος όλων των ανέλεγκτων χρήσεων των offshore αρμοδιότητας ΔΟΥ Κύμης.

Με αφορμή τις παραπάνω διαπιστώσεις ο ΓΕΔΔ ζήτησε από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών κατάσταση με όλες τις offshore εταιρείες ανά ΔΟΥ. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε ο ΓΕΔΔ, στη ΔΟΥ Ιθάκης ανήκουν 16 offshore εταιρείες, στη ΔΟΥ Θηβών 20, στη ΔΟΥ Καλαμάτας 31, στη ΔΟΥ Θήρας 24, στη ΔΟΥ Αίγινας 33, στη ΔΟΥ Ψυχικού 16, στη ΔΟΥ Ανδρου 51, στη ΔΟΥ Γλυφάδας 15, στη ΔΟΥ Δ’ Αθηνών 30, στη ΔΟΥ Αργοστολίου 26, στη ΔΟΥ ΦΑΕ Πειραιά 1195, στη ΔΟΥ Μυκόνου 244, στη ΔΟΥ Χίου 16, στη ΔΟΥ Χανίων 43, στη ΔΟΥ Βόλου 36, στη ΔΟΥ Β’ Κέρκυρας 27, στη ΔΟΥ Ρόδου 58, στη ΔΟΥ ΦΑΕ Αθηνών 2.908, στη ΔΟΥ ΦΑΕ Θεσσαλονίκης 68, στη ΔΟΥ Λιβαδειάς 37, στη ΔΟΥ Πάρου 93, στη ΔΟΥ Χαλκίδας 53, στη ΔΟΥ Α’ Κέρκυρας 69, στη ΔΟΥ Αγίου Νικολάου 46, στη ΔΟΥ Λευκάδας 21, στη ΔΟΥ Α’ Πατρών, ΔΟΥ Α’ Αθηνών και Αγίου Στεφάνου αντίστοιχα από 10.