Μια δικαιοσύνη που μέχρι χθες θεωρούσε τους τοξικοεξαρτημένους κρατούμενους ειδική κατηγορία που δεν πρέπει να «επωφελείται» από τα ευνοϊκά μέτρα για την απόλυση στα τρία πέμπτα έκτισης μιας ποινής. Αποκαταστάθηκε έτσι τουλάχιστον μία (από τις πολλές) κατάφωρη παραβίαση της ισότητας απέναντι στο νόμο. Η τροπολογία ψηφίστηκε ενώ φώναζαν οι βουλευτές όχι μόνο του ΛΑΟΣ αλλά και της «σαμαρικής» Ν.Δ. για το δήθεν άνοιγμα της πόρτας στους μεγαλοεμπόρους ναρκωτικών που κατά τεκμήριο φυσικά, μέχρι τώρα δεν βρίσκουν καμιά πόρτα κλειστή. Ποντάροντας με τις φωνές τους στα φοβικά σύνδρομα των πολιτών που θα μείνουν «απροστάτευτοι», όταν οι χιλιάδες άρρωστοι άνθρωποι που σαπίζουν στις φυλακές θα βγούνε λίγους μήνες νωρίτερα από εκεί με μια μικρή παραπανίσια ελπίδα για τη ζωή τους.

– Κι όμως, στο περιθώριο της ψήφισης αυτής της τροπολογίας, και μόλις πέντε μέρες νωρίτερα, μια προφυλακισμένη (και όχι φυλακισμένη) εξαρτημένη νέα γυναίκα πέθαινε αβοήθητη στο κελί της. Μέχρι και σήμερα λοιπόν, τόσο η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης όσο και οι υπεύθυνοι της φυλακής παραμένουν εκκωφαντικά σιωπηλοί μπροστά σε αυτό το «ενοχλητικό» και φυσικά τυχαίο και πάντως μεμονωμένο περιστατικό.

– Κι όμως, ακριβώς ένα μήνα νωρίτερα, κατά την επίσκεψή του στον Κορυδαλλό, ο υπουργός Χάρης Καστανίδης ήταν ομιλητικότατος. Οπως μας ενημερώνει και στην ιστοσελίδα του, «για πρώτη φορά ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης μπήκε στις πτέρυγες των φυλακών και συνομίλησε με τους κρατούμενους στους χώρους όπου ζουν καθημερινά».

– Κι όμως, σε δηλώσεις του από τον Κορυδαλλό ο κ.Καστανίδης είχε πει μεταξύ άλλων: «Με τον υφυπουργό και τη βοηθό Συνήγορο του Πολίτη επισκεφθήκαμε τον Κορυδαλλό για να διαπιστώσουμε τις συνθήκες κράτησης και τα προβλήματα που υπάρχουν. Είμαστε αποφασισμένοι να δώσουμε απαντήσεις στα προβλήματα και να δράσουμε γρήγορα ώστε να αντιμετωπίσουμε δυο τρία πολύ μεγάλα προβλήματα, όπως ο υπερπληθυσμός στις φυλακές, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που νοσεί και γενικότερα οι συνθήκες κράτησης των κρατουμένων. Θα δώσουμε απάντηση (στα προβλήματα) με τη συμμετοχή και την εγγύηση Ανεξάρτητων Αρχών και μη κυβερνητικών Οργανώσεων προκειμένου να καταδειχθεί ότι ο προσανατολισμός της κυβερνητικής πολιτικής είναι η σοβαρή αλλαγή του Σωφρονιστικού μας συστήματος».

– Κι όμως, ο υπουργός είπε τότε ότι «οι κρατούμενοι, οι υπόδικοι ή οι κατάδικοι, είναι πρώτα απ’ όλα άνθρωποι και συνεπώς θα πρέπει να ξαναδούμε την αναμόρφωση του Σωφρονιστικού Συστήματος καθώς και την ταχύτητα στην απονομή της Δικαιοσύνης».

Ακριβώς γι’ αυτόν, το λόγο, λοιπόν, εφόσον οι κρατούμενοι αναγνωρίζονται τελικά σαν άνθρωποι από το υπουργείο, θα είχε νόημα να γινόταν από μεριάς του υπουργού μια αναφορά έστω για τη νεαρή κοπέλα που πέθανε αβοήθητη στον Κορυδαλλό, πριν «προλάβουν» να γίνουν πράξη αυτές οι εξαγγελίες. Μπορεί να μην ήταν τότε ακόμα υπουργός ο κ. Καστανίδης αλλά η συντεταγμένη πολιτεία με «συλλογική ευθύνη» οδήγησε τη Μαρία Αντωνίου στο τέλος.

Ενα «τυφλό» δικαστήριο, επί υπουργίας Δένδια, την προφυλάκισε το καλοκαίρι για είκοσι (20) ευρώ (σαν συνεργό και όχι σαν αυτουργό) μέχρι που βρέθηκε νεκρή στο πάτωμα του κελιού στις 4/12/2009. Για το τίποτα προφυλακίστηκε μια εξαρτημένη γυναίκα, που δεν είχε χρήματα να αντιμετωπίσει τη δίκη της, που δεν της χρειάστηκαν όμως χρήματα για να αγοράσει το θάνατό της μέσα στο κελί, ενώ όλοι οι δημόσιοι φορείς που ήταν υπεύθυνοι και για τη δική της ζωή σφυρίζουν τώρα αδιάφορα.

Η καθιερωμένη ευχή «να είναι ο θάνατος αυτός ο τελευταίος» όταν τα θεραπευτικά προγράμματα των φυλακών υποχρηματοδοτούνται, οι εναλλακτικές θητείες μοιάζουν μακρινό όνειρο και το εμπόριο ναρκωτικών στις φυλακές παραμένει εξαιρετικά επικερδές, αποδεικνύεται κούφια. Τελικά, οι κρατούμενοι δεν αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι, όσο κι αν ισχυρίζονται το αντίθετο οι υπουργοί, οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι και κυρίως οι αδέκαστοι δικαστές. Στην περίπτωση της Μαρίας Αντωνίου, μέχρι αυτή την ώρα δεν έχει γίνει ούτε καν αυτή η «καθιερωμένη» ευχή, ίσως γιατί θεωρείται συχνό το φαινόμενο να πνίγεται ένας άνθρωπος τρώγοντας μια κρέπα!

Ζητήσαμε από τις δύο συνηγόρους, που έκαναν όλες τις ενέργειες ώστε να αποδειχτεί η πραγματική αιτία και οι συνθήκες θανάτου της Μαρίας Αντωνίου, να μιλήσουν για το χρονικό μιας ακόμα απάνθρωπης μεταχείρισης με τραγικό τέλος στο σύγχρονο ελληνικό δικαστικό και σωφρονιστικό σύστημα.

Ακολουθεί το κείμενο των συνηγόρων της Μαρίας Αντωνίου, Μαρίνας Δαλιάνη και Κατερίνας Ιατροπούλου.

Μια νέα γυναίκα 30 ετών, τοξικο-εξαρτημένη και προφυλακισμένη για συνέργεια σε ληστεία του αμύθητου χρηματικού ποσού των 20 ευρώ προστέθηκε στα θύματα του σωφρονιστικού συστήματος την Παρασκευή 04/12/2009, την ώρα που ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου συστήνει στους δικαστικούς λειτουργούς την επιβολή του μέτρου της προσωρινής κράτησης με σύνεση και μέτρο και ο υπουργός Δικαιοσύνης επισκέπτεται ο ίδιος τις φυλακές, θέτοντας ως προτεραιότητα της νέας πολιτικής ηγεσίας τη βελτίωση των όρων διαβίωσης στις φυλακές και την αντιμετώπιση των τοξικοεξαρτημένων ως ασθενών που χρήζουν θεραπείας και όχι τιμωρίας.

Η Μαρία Αντωνίου ήταν εξαρτημένη χρήστρια ναρκωτικών ουσιών. Συνελήφθη για πρώτη φορά στη ζωή της στις 13/6/2009, ξημερώματα, στην Ομόνοια και παραπέμφθηκε στον ανακριτή για το αδίκημα της ληστείας.

Προηγήθηκε η αναγνώρισή της από το φερόμενο ως θύμα, που κατέθεσε ότι στις 05.15 π.μ. στο Πεδίον του Αρεως, έξω από τον Πανελλήνιο, η Μαρία είχε βοηθήσει τρίτο πρόσωπο, που, σύμφωνα με το θύμα, διέφυγε τη σύλληψη, να του αφαιρέσει το χρηματικό ποσόν των 20 ευρώ. Παραστάθηκε στην ανάκριση σε άθλια κατάσταση λόγω προηγούμενης χρήσης ναρκωτικών ουσιών και χωρίς υπεράσπιση, γιατί ήταν άπορη. Αρνήθηκε την κατηγορία, ζήτησε τη διενέργεια ιατροδικαστικής πραγματογνωμοσύνης, που δεν έγινε ποτέ, και προφυλακίστηκε με τη σύμφωνη γνώμη ανακριτή και εισαγγελέα. Στις 12/12/2009 θα συμπλήρωνε έξι μήνες στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Κορυδαλλού, οπότε θα κρινόταν η παράταση της προσωρινής της κράτησης από το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών.

Στις 4/12/2009, μια εβδομάδα πριν από τη συμπλήρωση του εξαμήνου, βρέθηκε νεκρή στο κελί της, στην υπόγεια πτέρυγα, όπου κρατούνται οι εξαρτημένες κρατούμενες. Παράλληλα, οι δύο συγκρατούμενές της στο ίδιο κελί μεταφέρθηκαν λιπόθυμες, σχεδόν σε κωματώδη κατάσταση, στο νοσοκομείο κρατουμένων Κορυδαλλού. Σύμφωνα με την πρώτη ιατρική γνωμάτευση από τη φυλακή, ο θάνατος της Μαρίας οφείλετο σε πνιγμό, λόγω της κατάποσης κομματιού κρέπας, που στάθηκε στο λαιμό της. Οι συγκρατούμενές της κατέθεσαν ότι είχαν όλες μαζί κάνει χρήση ναρκωτικών πριν από το θάνατό της. Σύμφωνα με το πόρισμα της νεκροψίας, ο θάνατός της αποδόθηκε σε αναρρόφηση, ενώ κανένα κομμάτι τροφής δεν βρέθηκε στο λαιμό της. Εκκρεμεί η διενέργεια τοξικολογικής εξέτασης, για να διαπιστωθεί η προηγούμενη χρήση ναρκωτικών ουσιών, που μπορεί να εξηγήσει τη θανατηφόρα αναρρόφηση, η οποία δεν δικαιολογείται διαφορετικά, σε τόσο νεαρή ηλικία.

Η Μαρία Αντωνίου δεν πέθανε από παθολογικά αίτια. Καταδικάστηκε, με τη σύμφωνη γνώμη ολόκληρης της συντεταγμένης πολιτείας, στην ποινή του θανάτου γιατί κάποιος την κατηγόρησε ότι βοήθησε να του κλέψουν 20 ευρώ. Η δημοκρατική πολιτεία, που προτάσσει την αξία του ανθρώπου ως θεμελιώδη αρχή της, στέρησε από την εξαρτημένη Μαρία το δικαίωμα της θεραπείας, από την κατηγορούμενη Μαρία το δικαίωμα της υπεράσπισης και τελικά της στέρησε το δικαίωμα στη ζωή. Η φωνή της Μαρίας δεν θα έβγαινε ποτέ από το υπόγειο της φυλακής, βγήκε όμως η σιωπή του θανάτου της και είναι εκκωφαντική και αβάσταχτη για όλους μας.

Το παρόν κείμενο είναι μια ελάχιστη συμβολή στη «δημόσια ανοιχτή διαβούλευση για τη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με σκοπό τη λήψη άμεσων μέτρων για την αποσυμφόρηση των φυλακών και τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας».

O Ιός δημοσιεύεται στην Ελευθεροτυπία και φορείς του Ιού είναι οι: Τάσος Κωστόπουλος, Δημήτρης Τρίμης, Άντα Ψαρρά, Δημήτρης Ψαρράς