Με αφορμή την εκδήλωση της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης και των Εκδόσεων Καστανιώτη, όπου δέκα σύγχρονοι έλληνες συγγραφείς πρόκειται να μοιραστούν με το κοινό την εμπειρία ανάγνωσης του έργου του μεγάλου αμερικανού νομπελίστα, το tvxs πραγματοποιεί αφιέρωμα στον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, μιλώντας με τους συμμετέχοντες με στόχο -εκτός των άλλων- την αποτύπωση της επιρροής που ενδεχομένως άσκησε στον καθένα ξεχωριστά τόσο το έργο όσο και η προσωπικότητά του. Σήμερα, η συγγραφέας Αθηνά Κακούρη μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη για τον… δικό της Χέμινγουεϊ.

Ads

«Κατά τύχην  έπεσε  προσφάτως στό χέρια μου τό διήγημα του Χέμιγκγουέη Ὁ Σύντομος ευτυχής Βίος τού Φράνσις Μακόμπερ. Νομίζω πώς αξίζει νά τό διαβάσει όποιος δέν ἔχει ἤδη διαμορφωμένη γνώμη γιά τόν συγγραφέα αὐτόν, πού θαυμάστηκε πολύ ως ρεπόρτερ, ως τεχνίτης τού λόγου καί ως τό πρότυπο τοῦ σπόρτσμαν, του ανδρός δηλαδή πού ἀναμετράται μέ τά θηρία καί μέ τήν ίδια τή φύση.
 

Ο χρόνος έχει μειώσει πολύ τήν άξία του ως  ανταποκριτού. Στόν μέν Πρώτον Παγκόσμιο Πόλεμο ἐφθασε στήν Εὐρώπη  ἕνα θαρραλέο ἀλλά τελείως ἀστοιχείωτο παλληκαράκι, ἐθελοντής τραυματιοφορέας. Χωρίς καμιά προετοιμασία, δίχως γνώσεις των ευρωπαικων υποθέσεων ή της ιστορίας, χωρίς κάν τήν ανησυχία ότι ίσως αυτά πού τού λένε νά μήν ειναι τά σωστά, ανέλαβε νά ἐνημερώνει  τούς ἀμερικανούς ἀναγνώστες του. Στόν δέ Ισπανικό Έμφύγιο Πόλεμο ηταν πιά ωριμος ανδρας καί διάσημος συγγραφέας, αλλά οι ανταποκρίσεις του έχουν κενά πού δέν δικαιολογούνται σ΄έναν ευσυνείδητο δημοσιογράφο καί τείνουν περισσότερο πρός τόν εντυπωσιασμό παρά πρός τήν παροχή ειδήσεων. Ακούστηκε πολύ αλλά δέν συγκρίνεται μέ τόν Τζών ντός Πάσος, λόγου χάριν,  ή μέ τόν Τζώρτζ  Όργουελ.
 

Η κινηματογραφική ἀπόδοση μυθιστορημάτων του, μέ πρωταγωνιστάς τούς μεγαλύτερους γόητες τοῦ κινηματογράφου τότε, βοήθησε πολύ τήν διάδοσή τους.
 

Οἱ ἀρετές του φανερώνονται στά διηγήματά του, καί ειναι πραγματικά σπουδαίες.
 

Είχε μιά βαθειά κατανόηση γιά τή φύση καί τά ζωντανά της, μιά λατρεία τῆς φυσικῆς ρώμης,  ἕνα ἐξαιρετικά προσεκτικό μάτι, μιά μνήμη φωτογραφική, καί δούλευε τή γλώσσα μέ ἐπιμονή καί τελειομανία. Τά οσα περιγράφει τά έχει γνωρίσει από πρώτο χέρι – ξέρει πώς εκπυροκροτεί ένα πιστόλι καί πόσο διαφέρει από μιά καραμπίνα, πόσο σκληρά εινα τά κέρατα τού βούβαλιού κι αν θά τσακιστούν στίς σφαίρες τού επαναληπτικοῦ ή αν θά τίς ἀποστρακίσουν, πόσο γρήγορα κινείται το ζαρκάδι εν σχέση μ’ένα αὐτοκίνητο καί τί αντοχή έχει τό κάθε ψάρι, κάθε ἀγκίστρι, κάθε πετονιά… Κι όλες αυτές τίς γνώσεις τίς χρησιμοποιεί όπως ο ζωγράφος τίς σίγουρες πινελιές τών πολλαπλων αποχρώσεων, έτσι ωστε τό κείμενό του σέ καθυποτάζει μέ τήν ατμόσφαιρα της γνησιότητος, σέ παίρνει μαζί του στίς περιπέτειες πού περιγράφει, είτε πάνω στόν ωκεανό, είτε τά βάθη της Άφρικής, είτε στίς αρένες της Ισπανίας.
 

Ἐξαιρετικά φειδωλός στά λόγια, στήνει διαλόγους πού ειναι σύντομοι αλλά μεστοί από πληροφορίες γιά τό τί είναι καί τί σκέφονται καί τί νοιώθουν κάθε στιγμή τά πρόσωπα πού ζωντανεύει – διαλόγους πού δημιουργοῦν στό μυαλό σου αντηχήσεις, πού συν τώ χρονω βαθαίνουν τά νοήματα ή τά αλλοιώνουν.
 

Τό θέμα του ειναι, κατά τήν γνώμη μου ένα, αιώνιο και παναθρώπινο: η δοκιμασία της ανθρώπινης ψυχής όταν αναμεράται μέ τόν θανάσιμο κίνδυνο.
 

Μάς έχει δώσει πολλές παραλλαγές τόσο γιά τό κεντρικό του πρόσωπο όσο καί γιά τά δευτερεύοντα – πώς επιδρά στόν καθένα από τούς γύρω του τό κουράγιο ενός ανθρώπου ή η δειλία του; Συχνά αφήνει νά κυριαρχήσει η αμφισημία, δέν εισαι σίγουρος οχι γιά τήν πράξη –αυτή περιγράφειται μέ ακρίβεια χαρακτικτού έργου. Η πράξη λοιπόν ειναι σαφέστατη, αλλά ποιό ειναι τό νόημά της, ποιό τό πραγματικό κίνητρο, τί  παρενέβη άνάμεσα στήν πρόθεση καί τό απότέλεσμα;
 

Έναν συγγραφέα της ολκής του Χέμιγκγουέη αξίζει πάντα νά τόν διαβάζει κανείς εκεί ὅπου ειναι κορυφαίος. Καί ο Χεμιγκγουέη ειναι στό διήγημα.».
Αθηνά Κακούρη

Σημείο συνάντησης για την ανοιχτή συζήτηση-αφιέρωμα με τίτλο “Ο δικός μου Χέμινγουεϊ”, θα είναι το θέατρο της Ελληνοαμερικάνικης Ένωσης. Η εκδήλωση διοργανώνεται στο πλαίσιο της έκθεσης με τίτλο Ernest Hemingway: From Life to Fiction (Ernest Hemingway: Από τη ζωή στο έργο) για την συμπλήρωση πενήντα χρόνων από το θάνατό του. Οι δέκα συγγραφείς που θα μιλήσουν για “Τον δικό τους Χέμινγουεϊ” είναι οι: Λένα Διβάνη, Αθηνά Κακούρη, Ισμήνη Καπάνταη, Μένης Κουμανταρέας, Ηλίας Μαγκλίνης, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Ανδρέας Μήτσου, Μιχάλης Μοδινός, Φωτεινή Τσαλίκογλου και Ευγενία Φακίνου.
 

O Έρνεστ Χέμινγουεϊ (21 Ιουλίου 1899 – 2 Ιουλίου 1961) συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα. Μέλος της αποκαλούμενης “Χαμένης Γενιάς” των αμερικανών διανοούμενων που εγκαταστάθηκαν στο Παρίσι κατά το Μεσοπόλεμο, επηρέασε με τον αφηγηματικό του λόγο την αμερικανική και παγκόσμια λογοτεχνία. Την εποχή του όμως απασχόλησε και με την πολυτάραχη προσωπική του ζωή, στην οποία έβαλε ο ίδιος τέλος αυτοκτονώντας το 1961. Αν και γεννήθηκε στις ΗΠΑ, τη ζωή του σημάδεψαν τα ταξίδια του σε όλο τον κόσμο από τα οποία εμπνεύσθηκε για τα έργα του. Το 1953 τιμήθηκε με το Βραβείο Πούλιτζερ, ενώ τον επόμενο χρόνο βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για «τον δυναμισμό και τον απόλυτο έλεγχο του ύφους του και για την επίδρασή του στην τέχνη της μοντέρνας αφήγησης».
 

• Info:

«Ο δικός μου Χέμινγουεϊ»
Ελληνοαμερικανική Ένωση σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Καστανιώτη
Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου 2011, στις 20:00
στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι)