Το Υπουργείο Πολιτισμού στοχεύοντας στον εκσυγχρονισμό των θεσμών των κρατικών βραβείων στο χώρο του βιβλίου και στον επαναπροσδιορισμό της θέσης τους στο πολιτιστικό γίγνεσθαι, μετά την ψήφιση των άρθρων 40 και 41 του ν. 3905/2010 («Ενίσχυση και ανάπτυξη της κινηματογραφικής τέχνης και άλλες διατάξεις», ΦΕΚ Α΄ 219/23.12.2010), αναμορφώνει τους θεσμούς των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων και των Κρατικών Βραβείων Συγγραφής Θεατρικού Έργου. Επιπλέον, στο πλαίσιο προσαρμογής του νόμου στα νέα τεχνολογικά δεδομένα συμπεριλαμβάνεται και ειδική διάταξη που εξισώνει νομικά το κλασικό και το ψηφιακό βιβλίο (e-book).

Ads

Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία

Συγκεκριμένα, εισάγονται πέντε νέα βραβεία, αποσκοπώντας στην ανάδειξη νέων παραγωγικών δυνάμεων του ελληνικού βιβλίου:

-Το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα, το οποίο θα απονέμεται σε νέους δημιουργούς μέχρι 35 ετών.

-Το Βραβείο Εφηβικού/Νεανικού Λογοτεχνικού Βιβλίου, η θέσπιση του οποίου αποτελούσε πάγιο αίτημα του εκδοτικού κόσμου και των ειδικών σε θέματα παιδικού βιβλίου.

-Το Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου, το οποίο έρχεται να αντικαταστήσει το υπάρχον «Βραβείο Εικονογράφησης Παιδικού Βιβλίου», και το οποίο θα απονέμεται εξ ημισείας σε συγγραφέα και εικονογράφο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παιδιά και οι έφηβοι αποτελούν το πιο δυναμικό κομμάτι του αναγνωστικού κοινού.

-Το Βραβείο Μετάφρασης έργου της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα νέα ελληνικά, που αναδεικνύει τη σημασία της ενδογλωσσικής μετάφρασης και ενθαρρύνει τη στροφή προς έργα λιγότερο γνωστά και σπανίως μεταφραζόμενα.

-Τέλος, ένα Ειδικό Θεματικό Βραβείο θεσπίζεται με σκοπό να απονέμεται σε λογοτεχνικό βιβλίο το οποίο προάγει τον διάλογο πάνω σε κάποιο ευαίσθητο κοινωνικό ζήτημα. Στοιχεία που θα πρέπει να λάβει υπόψη της η επιτροπή για την απονομή του βραβείου αυτού είναι η τόλμη και η πρωτοτυπία με την οποία ο συγγραφέας διαπραγματεύεται το εν λόγω ζήτημα καθώς και ο βαθμός στον οποίο το βιβλίο του συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.

Καινοτόμες ιδέες προωθούνται και ως προς τη διαδικασία, με ενίσχυση της διαφάνειας, του παιδαγωγικού ρόλου των βραβείων, του πλουραλισμού και της αντιπροσωπευτικότητας της Επιτροπής βράβευσης, με αλλαγές στη σύνθεσή της. Επιπλέον, λαμβάνεται μέριμνα ώστε με την ανακοίνωση των Βραβείων να δημοσιεύεται το σκεπτικό των αρμοδίων Επιτροπών καθώς και η γνώμη της μειοψηφίας.

Άλλες σημαντικές αλλαγές

-Δυνάμει της νέας νομοθεσίας, τα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία μπορούν πλέον να απονέμονται τόσο σε Έλληνες δημιουργούς όσο και σε δημιουργούς που δεν έχουν την ελληνική υπηκοότητα αλλά γράφουν στην ελληνική γλώσσα, συμβάλλοντας έτσι στον εμπλουτισμό αλλά και τη διάδοση της ελληνικής γραμματείας.

-Επιπλέον, το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας μετονομάζεται σε «Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων» ώστε να είναι δυνατή η απονομή του εκτός από λογοτέχνες και σε μεταφραστές για τη συνολική τους προσφορά στα Γράμματα.

-Επίσης, για πρώτη φορά αποδεσμεύονται οι Επιτροπές από την υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη τους μόνο βιβλία που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Διευρύνεται, έτσι, η βάση των κρινόμενων βιβλίων ώστε να αξιολογείται, όσο είναι δυνατόν, το σύνολο της λογοτεχνικής παραγωγής κάθε έτους. Απαραίτητες προϋποθέσεις για να ληφθεί υπόψη βιβλίο το οποίο δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Εθνικής Βιβλιοθήκης είναι η αίτηση κάθε ενδιαφερόμενου και να προκύπτει με βεβαιότητα η χρονολογία έκδοσής του.

-Περαιτέρω, προβλέπεται για πρώτη φορά η αποστολή μέρους των αντιτύπων των βραβευμένων βιβλίων που αγοράζονται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού σε καταστήματα κράτησης και καταστήματα κράτησης ανηλίκων, σε μέρη δηλαδή όπου η δυνατότητα πρόσβασης στο βιβλίο είναι αντικειμενικά περιορισμένη.

-Τέλος, καταργούνται τα χρηματικά έπαθλα των διακρίσεων που απονέμονται σε λογοτεχνικά περιοδικά και προβλέπεται αντ’ αυτών η αγορά αντιτύπων των βραβευόμενων περιοδικών και η αποστολή τους σε τμήματα νεοελληνικών σπουδών σχολών του εξωτερικού και του εσωτερικού ή και σε άλλες βιβλιοθήκες, καθώς και σε καταστήματα κράτησης και καταστήματα κράτησης ανηλίκων.

Κρατικά Βραβεία Συγγραφής Θεατρικού Έργου

Με βάση τη νέα νομοθεσία:

-Ο διαγωνισμός των Κρατικών Βραβείων Συγγραφής Θεατρικού Έργου προκηρύσσεται κάθε δύο χρόνια, ώστε να ανταποκρίνεται στην ελληνική θεατρική πραγματικότητα.

-Καθιερώνεται ένα βραβείο ανά κατηγορία διαγωνισμού, ώστε να μην υπάρχει πληθωρισμός βραβείων (εννέα με βάση την καταργηθείσα υπουργική απόφαση).

-Κατοχυρώνεται ρητά η δυνατότητα επιχορήγησης για το ανέβασμα έργων που έχουν βραβευθεί στον διαγωνισμό των Κρατικών Βραβείων Συγγραφής Θεατρικού Έργου, εφόσον προταθούν από θίασο του ελεύθερου θεάτρου, μέσω της διαδικασίας των ετήσιων επιχορηγήσεων. Παράλληλα, θεσπίζεται υποχρέωση της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού να διαβιβάζει τα βραβευμένα έργα στους Καλλιτεχνικούς Διευθυντές του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα ένταξής τους στον καλλιτεχνικό προγραμματισμό των εν λόγω Θεάτρων.

-Τέλος, ενισχύεται η δημοσιότητα του θεσμού, με την καθιέρωση της απονομής των Βραβείων ταυτόχρονα με την απονομή των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων.
Η θητεία των εν ενεργεία μελών των Επιτροπών τόσο των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων όσο και των Κρατικών Βραβείων Συγγραφής Θεατρικού Έργου λήγει αυτοδικαίως.με την ολοκλήρωση του έργου τους.

Ψηφιακό Βιβλίο (e-book)

Με το άρθρο 46 παράγραφος 15 του ν. 3905/2010 τροποποιήθηκε η ισχύουσα νομοθεσία (παράγραφος 3α του άρθρου 1 του ν. 2557/1997, ΦΕΚ 271 Α΄), ώστε να υπαχθεί στην έννοια του βιβλίου και οποιοσδήποτε τύπος ψηφιακού κειμένου (αρχείου) που αναπαράγει ακριβώς το περιεχόμενο συγκεκριμένου βιβλίου καθώς και το ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book).