Επανερχόμενο στη συζήτηση για το διαδίκτυο και την ανωνυμία, το tvxs.gr ζήτησε από 8 γνωστούς bloggers την άποψή τους. Σήμερα, δημοσιεύουμε τέσσερις από τις απαντήσεις που λάβαμε, ενώ οι υπόλοιπες θα δημοσιευθούν τις αμέσως επόμενες ημέρες.

Σήμερα, Κυριακή, δημοσιεύουμε τις απαντήσεις των: SykoFantiS Bastoyni από το e-cannibals.gr, Βασίλης Σωτηρόπουλος από το elawyer.blogspot.com, Γιώργος Γκριτζάλας από το neolaia.gr, Νίκος Δρανδάκης από το nylon.gr.

TVXS: Διατυπώθηκαν τελευταία διάφορες απόψεις που περιγράφουν μια ζοφερή εικόνα για την blogόσφαιρα (ή ένα μέρος της) στην Ελλάδα. Συμμερίζεστε τις απόψεις αυτές και, αν ναι, πού αποδίδετε την κατάσταση;

SykoFantiS Bastoyni: ΟΧΙ. Με κεφαλαία γράμματα ΟΧΙ. Η κοινωνία του διαδικτύου, έχει δείξει τεράστιες αντιστάσεις στην γενικότερη παρακμή που περνάει η Ελληνική κοινωνία. Το γεγονός ότι η χρήση διαδικτυακών μοντέλων όπως το blogging από ανθρώπους που είχαν μια άλλη κουλτούρα και χρησιμοποίησαν το μέσο για ζοφερούς σκοπούς δεν μπορεί να χαρακτηρίζει ανθρώπους που καινοτομούν, παράγουν έργο και ιδέες, τις διαθέτουν ελεύθερα, παρεμβαίνουν στα κοινά χωρίς ίδιον όφελος. Οι Έλληνες bloggers σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηριστούν συντεχνία. Δεν εκπροσωπούν συμφέροντα ( τουλάχιστον οργανωμένα ). Η ζοφερή εικόνα που αναφέρει το ερώτημα δημιουργήθηκε από ανθρώπους, κυρίως δημοσιογράφους, διαδικτυακά αναλφάβητους και με τάση να σκανδαλολογούν μιας και αυτού του είδους η δημοσιογραφία θεωρούν πως θα τους φέρει δόξα κι αναγνωσιμότητα.

Βασίλης Σωτηρόπουλος: Ας μην υποκρινόμαστε: το επίπεδο της συντριπτικής πλειοψηφίας των ελληνικών blogs είναι εξαιρετικά χαμηλό, ακολουθώντας την κυρίαρχη λαϊκίστικη αισθητική της γενικής καταγγελίας των πάντων. Δυσκολεύομαι να βρω ένα κείμενο που θα με κάνει να θαυμάσω ποιότητα σκέψης, που θα με κάνει να χαμογελάσω θετικά. Δεν υπάρχουν bloggers με μεράκι – και δεν εννοώ την μανιέρα ορισμένων στην κλάψα και το κομπλεξικό χιουμοράκι. Δεν υπάρχουν κριτικές που θα τσακίσουν κόκαλα και θα στείλουν τον κόσμο να δει ένα έργο ή θα αποκαθηλώσουν ένα ταμπού. Μόνο μπουρμπουλήθρες και φελοί που επιπλέουν.

Γιώργος Γκριτζάλας: Δυστυχώς υπάρχει σύγχυση σχετικά με το τι είναι blog και τι όχι. Τα blogs συνδέθηκαν με τους ιστοτόπους τύπου press-gr, troktiko, κτλ, γιατί έτσι τα έμαθε το ευρύ κοινό. Άλλο blog, άλλο portal, άλλο ειδησεογραφικό site, άλλο φόρουμ, άλλο wiki και πάει λέγοντας. Σίγουρα υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά. Διαφωνώ βέβαια πως στο web καθρεφτίζεται η κοινωνία. Κυρίως γιατί για να καθρεφτιστεί η κοινωνία, πρέπει να έχουν όλοι blog, ή έστω να έχει αντιπροσωπευτικό δείγμα. Γεγονός είναι πως δεν είναι πάροχος content ο μέσος Έλληνας. Από το πρώτο έτος στο marketing μαθαίνεις πως η πλειοψηφία του κόσμου ανήκει στους followers, για λόγους που δεν θέλουν ανάλυση. Πάντως, διαφωνώ και με τους αφορισμούς πως όσα blogs ανήκουν σε δημοσιογράφους είναι κακά και όσα όχι είναι άγια. Παντού θα υπάρχουν καλοί και κακοί, ευτυχώς στο web υπάρχει επιλογή.

Νίκος Δρανδάκης: Η “ζοφερή εικόνα” που περιγράφεται τελευταία δεν είναι περισσότερο ζοφερή από αυτή που βλέπουμε στα παραδοσιακά Μέσα, αλλά και στην Ελληνική κοινωνία συνολικότερα. Η μπλογκόσφαιρα αποτυπώνει το κλίμα της Ελληνικής κοινωνίας. Μπορεί οι φωνές που δίνουν μια εικόνα φθοράς και σαπίλας να κάνουν μεγαλύτερη φασαρία, αλλά οι υγιείς και δημιουργικές δυνάμεις που εκφράζονται στα μπλογκς πολύ σύντομα θα αρχίσουν να παίρνουν το πάνω χέρι. Σιγά – σιγά πάμε για αλλαγή σελίδας.

TVXS: Μια από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν για την βελτίωση της κατάστασης είναι η συμφωνία γύρω από ένα κώδικα “δεοντολογίας” πάνω στο τρίπτυχο ελευθερία δημοσιεύσεων- διαφάνεια- επωνυμία. Πιστεύετε ότι θα βοηθούσε και συμφωνείτε με το τρίπτυχο;

SykoFantiS Bastoyni: Αξιοπιστία ή αθλιότητα στο διαδίκτυο προσδίδει το περιεχόμενο κι όχι το ονοματεπώνυμο. Σε κάθε περίπτωση η ανωνυμία ή η ψευδωνυμία δεν είναι πρόβλημα του διαδικτύου, θα έλεγα μάλιστα πως είναι ο πιο καλός τρόπος να επικεντρωθούμε στην ουσία των λεγομένων στο περιεχόμενο και όχι στον εκφραστή τους. Η ελευθερία του διαδικτύου δεν είναι μια κατάκτηση. Το διαδίκτυο είναι ελεύθερο θα έλεγα ασύδοτο ως χαρακτηριστικό της ίδιας του της ύπαρξης. Ανεφάρμοστη για να μην πω και γελοία θα γινόταν οποιαδήποτε προσπάθεια παρέμβασης με νόμους ή κώδικες δεοντολογίας.

Στην μόνη περίπτωση που θα συμφωνούσα στην επώνυμη χρήση του είναι όταν τα εργαλεία του διαδικτύου ( blogs fora κλπ ) είναι προέκταση παραδοσιακών ΜΜΕ τα οποία θεωρούν το νέο μέσο ως άλλη έκδοση του παλαιού. Όπως και να έχει θεωρώ ανόητη κάθε σκέψη που φέρνει πρακτικές ( δεοντολογία , δεσμευτικές αρχές κι αξίες ) που δεν είχαν καμία αποτελεσματικότητα στα παραδοσιακά μέσα της μονόπλευρης και μονόδρομης επικοινωνίας στο διαδίκτυο το οποίο είναι ανοικτό κι αμφίδρομο. Μόνο απίστευτο γέλιο θα φέρουν τέτοιες προσπάθειες.

Βασίλης Σωτηρόπουλος: Έχω διατυπώσει ένα σχέδιο Κώδικα Δεοντολογίας Ιστολογίων από το 2007. Μπορείτε να το διαβάσετε εδώ: https://elawyer.blogspot.com/2007/03/blog-post_6732.html
Επίσης υπάρχει κι ένα κείμενο που αναλύει τις προτεινόμενες διατάξεις, εδώ: https://elawyer.blogspot.com/2007/03/blog-post_21.html
Έχω όμως προτείνει και ότι οι bloggers θα μπορούσαν σε ένα πλαίσιο αυτορρύθμισης να επιλύουν μόνοι τους τις διαφορές που προκύπτουν από τις δημοσιεύσεις, με τη σύσταση μιας Ομάδας Φιλικού Διακανονισμού Διαδικτυακών Διαφορών: https://elawyer.blogspot.com/2009/07/blog-post_17.html

Γιώργος Γκριτζάλας: Προσωπικά, προτιμώ την επώνυμη γραφή στο web, ενώ πραγματικά στο neolaia.gr πιστεύουμε και στις τρεις αυτές ιδέες, σε βαθμό εκνευριστικό πολλές φορές! Παραταύτα, πιστεύω και στο δικαίωμα στην ψευδωνυμία. Τα blogs δημιουργήθηκαν σαν ηλεκτρονικά ημερολόγια. Για να γράφεις τα προβλήματά σου, να τα μοιράζεσαι με άλλους, να εκφράζεσαι πιο ελεύθερα από ότι θα μπορούσες στην φυσική σου ζωή ίσως. Παθογένεια της κοινωνίας αυτή βέβαια, αλλά πόσο πιο εύκολα θα έγραφε για παράδειγμα για την αγαπημένη του ομάδα ένας παοκτζής παπάς ψευδώνυμα; 😉

Νίκος Δρανδάκης: Τέτοιες προτάσεις είναι ουτοπικές και έξω από τη φύση του νέου Μέσου. Το ερώτημα είναι ποιός έχει την αρμοδιότητα να καθορίσει αυτόν τον κώδικα, και πολύ περισσότερο, ποιός θα έχει την ευθύνη της εφαρμογής του? Τέτοιοι κανόνες μπορούσαν να εφαρμοστούν (και πάλι δεν εφαρμόστηκαν ποτέ στην Ελλάδα) μόνο σε Μέσα ελεγχόμενα από λίγους ιδιοκτήτες και λίγους επαγγελματίες (π.χ. δημοσιογράφους).

Δεν μπορούμε να υποβάλουμε προτάσεις για ένα Μέσο, σκεφτόμενοι σαν βρισκόμαστε σε ένα άλλο Μέσο. Τα Social Media είναι χαοτικά, είναι ο καθένας μας, είναι το καφενείο της γειτονιάς (τι κανόνες βάζεις εκεί?), αυτορυθμίζονται μέρα με τη μέρα, ωριμάζουν, εξελίσσονται, μεταλάσσονται σε νέες μορφές (Twitter, wikis, κλπ), βρίσκουν διαρκώς και συνέχεια νέες ισορροπίες.

Για το προτεινόμενο τρίπτυχο: Η “ελευθερία δημοσιεύσεων” είναι διασφαλισμένη εξ’ ορισμού στο δίκτυο όπως το ξέρουμε σήμερα. Η “διαφάνεια” εξασφαλίζεται μέσα από τη φιλοσοφία που έφεραν πρώτα το blogs (https://bit.ly/linkonomy): 1) links με αναφορά στις πηγές, 2) disclaimers για την ατζέντα και τις δεσμεύσεις του γράφοντος, 3) ανοιχτός διάλογος με κάθε μέσο και μέσα από διαφορετικές πλατφόρμες. Πρέπει να ενθαρρύνουμε περισσότερους bloggers και δημοσιογράφους να εμβαθύνουν σε αυτές τις αξίες που έφεραν πρώτα τα blogs.

Η “επώνυμη δημοσίευση” είναι ανθρώπινη αξία, δεν είναι νόμος που επιβάλλεται. Ο γράφων επώνυμα επιβραβεύεται από το κοινό για την αξιοπιστία του. Όμως και η ανωνυμία είναι ένα δικαίωμα το οποίο διαχρονικά κάθε είδους εξουσία προσπαθούσε να αφαιρέσει (δες και Μανδραβέλη στην Καθημερινή περί Ρισελιέ https://bit.ly/mandrav ). Και “επώνυμη δημοσίευση” για ποιά χώρα? Μόνο για την Ελλάδα (λες και έχουμε την ιδανική δημοκρατία)? Για τους πολίτες του Ιράν ισχύει το ίδιο? Για την Κίνα? Πως θα καθορίσουμε τα όρια? Πότε το Διαδίκτυο είναι καταφύγιο για όσους δυσκολεύονται να εκφραστούν και πότε όχι? Πιστεύω ότι όσοι πολεμούν το δικαίωμα της ανωνυμίας κολυμπάνε σε επικίνδυνα νερά χωρίς να το γνωρίζουν. Προσωπικά, τιμώ όσους γράφουν επώνυμα, αλλά αναγνωρίζω το δικαίωμα σε όσους θέλουν να γράφουν ψευδώνυμα.

TVXS: Πιστεύετε ότι υπάρχουν περιπτώσεις (όπως η παραβίαση νόμου) στις οποίες θα πρέπει να αίρεται η ανωνυμία;

SykoFantiS Bastoyni: Ναι! Όταν υπάρχει έγκλημα υπάρχει νομικό πλαίσιο που προστατεύει τα θύματα και τιμωρεί τους θύτες. Βέβαια αυτό χρειάζεται και λειτουργούς της δικαιοσύνης που να μπορούν να αντιληφθούν τον τρόπο λειτουργίας του διαδικτύου και των τεχνολογιών του κι όχι να φτάνουμε σε περιπτώσεις όπως του κ. Τσιπρόπουλου και του blogme.gr που διώκεται γιατί η δικαιοσύνη αδυνατεί να αντιλήφθη την έννοια του aggregator.

Βασίλης Σωτηρόπουλος: Υπάρχουν ήδη τα κακουργήματα του ν.2225/1994 που επιτρέπουν την άρση του απορρήτου. Προσθήκες του νομοθέτη σε αυτή τη λίστα επιτρέπονται μόνο εφοσον ένα αδίκημα είναι “ιδιαιτέρως σοβαρό”. Αλλιώς παραβιάζεται το άρθρο 19 παρ. 1 του Συντάγματος. Πριν όμως από την άρση της ανωνυμίας, καλό είναι να επιδιώκεται η φιλική επίλυση της διαφοράς, με επικοινωνία του θιγόμενου με τον ίδιο τον blogger. Όταν δεν αποδίδει αυτή η απόπειρα, θα μπορούσε ο θιγόμενος να απευθύνεται στην εταιρία που φιλοξενεί το blog και να ζητά την τήρηση των Όρων Χρήσης.

Γιώργος Γκριτζάλας: Η παρεχόμενη ελευθερία δεν πρέπει να καταστρατηγείται, γιατί τότε σίγουρα βλάπτεται η ελευθερία κάποιου άλλου. Σε μία ιδανική χώρα, με πολίτες με παιδεία, δεν χρειάζεται η άρση της ανωνυμίας, γιατί δεν γίνεται παραβίαση νόμου. Το πρόβλημα είναι πως η Ελλάδα δεν είναι ιδανική χώρα ακόμη, αλλά είναι στο χέρι όλων να γίνει.

Νίκος Δρανδάκης: Μόνο σε όσες περιπτώσεις ο νόμος έχει εντάξει στην κατηγορία του κακουργήματος. Η “συκοφαντική δυσφήμιση” είναι μια τεράστια γκρίζα ζώνη που αν δικαιολογηθεί η αίρεση επωνυμίας θα μας κάνει την πιο δικομανή χώρα της ανθρωπότητας (αν δεν είμαστε ήδη), και θα μας παρομοιάζουν με το Ιράν.

TVXS: Αν συμβουλεύατε την κυβέρνηση να πάρει κάποια μέτρα για το Ιντερνετ και τα blog, ποια θα ήταν αυτά;

SykoFantiS Bastoyni: Δεν είμαι ο κατάλληλος για συμβουλές αλλά αφού υπάρχει η ερώτηση θα της πρότεινα ένα και μοναδικό μέτρο. Να κατοχυρώσει ως συνταγματικό δικαίωμα για κάθε Έλληνα πολίτη την απρόσκοπτη και ελεύθερη αμφίδρομη πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Βασίλης Σωτηρόπουλος: Να ξεκινήσει μια δημόσια διαβούλευση, θέτοντας τα 4-5 σημεία κλειδιά (ανωνυμία, δεοντολογία, θέσπιση οργάνου αυτορρύθμισης, διαπίστευση για την κάλυψη γεγονότων/ειδησεογραφίας, χρηματοδότηση), αναμένοντας έγγραφες τοποθετήσεις των bloggers. Στη συνέχεια, αξιολογώντας αυτές τις προτάσεις, μπορεί να εξαχθεί ένα πόρισμα από το οποίο να προκύπτει και η περαιτέρω πολιτική κίνηση.

Γιώργος Γκριτζάλας: Συνήθως όποτε η εκάστοτε κυβέρνηση παίρνει μέτρα που αφορούν νέες τεχνολογίες, το λιγότερο που προκύπτει σαν αποτέλεσμα, είναι το κράξιμο από τον ξένο τύπο ή οι καμπάνες από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν χρειάζεται νέα νομοθεσία. Αυτό που ίσως χρειάζεται, είναι δικαστήρια με γνώση του αντικειμένου. Τα παραδείγματα ταλαιπωρίας λόγω ελλιπούς γνώσης στη χώρα μας, δεν είναι και λίγα.

Νίκος Δρανδάκης: Η κυβέρνηση πρέπει να πάρει μέτρα που ενθαρρύνουν τους πολίτες να δημοσιεύουν στο Διαδίκτυο, να μην τροφοδοτεί τη φοβία τους για αυτό, να ανοίξει τα Δημόσια Δεδομένα της ώστε οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε αυτό τον τεράστιο πλούτο πληροφόρησης, και πάνω από όλα, να αξιοποιήσει το Internet για να κυβερνήσει με τους πολίτες, όχι τους πολίτες. Να πάμε στο weGov και όχι στο eGov.

*Όποιος μπλόγκερ επιθυμεί να εκφράσει την άποψή του, είναι ευπρόσδεκτος να μας στείλει τις απαντήσεις του [email protected].