«Η ελληνική κυβέρνηση χρειάζεται ένα θαύμα» υποστηρίζει ο Clemens Fuest, μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών, σε συνέντευξή του για την ελληνική κρίση χρέους, στην ιστοσελίδα του δημόσιου ρ/τ δικτύου ARD. O κ. Fuest κατηγορεί την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ότι δεν προετοιμάστηκε έγκαιρα για την κατάσταση της Ελλάδας.

Ads

Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:

Ο Υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε τάσσεται υπέρ της αναβολής πληρωμών για την Ελλάδα, στην οποία θα συμμετέχουν οικειοθελώς και ιδιώτες πιστωτές. Είναι αυτό ένα μέσο προς επιλογή ή ο Σόιμπλε απλώς παίζει με το χρόνο;

Αυτό που γίνεται αυτή τη στιγμή είναι το σωστό. Το σημαντικό είναι να μη μεταφέρονται συνεχώς βάρη στους φορολογούμενους, αλλά να είναι σαφές ότι: Και οι ιδιώτες πιστωτές συμμετέχουν. Ταυτόχρονα, φυσικά και το όλο είναι ένα παιχνίδι με το χρόνο. Μία απλή επιμήκυνση των δανείων δεν μειώνει τον όγκο του χρέους. Και αν δεν συμβεί κάποιο θαύμα, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει αυτά τα δάνεια. Επομένως θα πρέπει να σκεφτεί κανείς: Ποιος θα παραιτηθεί από τα χρήματα που έχει επενδύσει; Υποψήφιοι είναι οι τράπεζες ή οι φορολογούμενοι. Ο Σόιμπλε προσπαθεί να διατηρήσει την επιλογή να επωμιστούν και οι τράπεζες ένα μέρος του βάρους. Υπάρχει κίνδυνος οι ιδιώτες πιστωτές αποσυρθούν και στο τέλος να πρέπει να σηκώσει όλο το βάρος ο φορολογούμενος

Δεν είναι όμως η συζήτηση για τη συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών μία συζήτηση για το φαίνεσθαι, όταν το κράτος με τη σειρά του συμμετέχει στις τράπεζες, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της HRE και της Commerzbank;

Αν τελικά υπάρξει συμμετοχής των πιστωτών, ένα μέρος των βαρών θα καταλήξει και πάλι στο κράτος, σωστά. Αλλά θα πρόκειται μόνο για ένα μέρος. Συνολικά, δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σημασία του μηνύματος. το λάθος μήνυμα είναι: Κάθε φορά που μια χώρα της Ευρώπης έχει δημοσιονομικές δυσκολίες, παρεμβαίνει το κράτος να τη βοηθήσει. Το μήνυμα πρέπει να είναι το εξής: Κάθε χώρα είναι εν τέλει υπεύθυνη η ίδια για τα δημοσιονομικά της και αυτό αφορά και τους ιδιώτες πιστωτές. Το ότι στο τέλος οι τράπεζες θα πρέπει να διασωθούν ξανά από το κράτος αποτελεί το επόμενο πρόβλημα. Αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με αλλαγή των ρυθμίσεων για τις τράπεζες. Αυτή η πολιτική πίεση μπορεί να οικοδομηθεί, όταν καταστεί σαφές ότι δεν διασώζουμε αυτή τη στιγμή μόνο την Ελλάδα, αλλά και τις τράπεζες.

Μία «οικειοθελής συμμετοχή» προϋποθέτει την προθυμία των τραπεζών να συμπράξουν. Μπορεί κανείς στην πραγματικότητα να υπολογίζει σ’ αυτό;

Εγώ προσωπικά δεν υπολογίζω σε κάτι τέτοιο. Φυσικά και οι τράπεζες δέχονται ορισμένες πιέσεις από την κοινή γνώμη. Γι’ αυτό και ίσως δηλώσουν πρόθυμες για μια μικρή χειρονομία καλής θέλησης. Αλλά ίσως να μην είναι έτοιμες να επιμηκύνουν οικειοθελώς σε μεγάλο ποσοστό τα δάνεια, γιατί βέβαια το παιχνίδι δεν θα τελείωνε έτσι. Οι τράπεζες γνωρίζουν ότι οι απώλειες μέσω ενός «κουρέματος» χρέους θα ήταν πολύ πιο οδυνηρές. Γι’ αυτό και προσπαθούν από την αρχή να είναι η συμμετοχή τους όσο το δυνατό μικρότερη.

Το «κούρεμα» χρέους αποτελεί ένα δοκιμασμένο μέσο παγκοσμίως. Τι συνηγορεί και τι όχι γι’ αυτή τη λύση όσον αφορά την ελληνική κρίση;

Κατά του «κουρέματος» είναι το ότι κανείς δεν έχει υπάρξει ιδιαίτερη προετοιμασία για μια τέτοια λύση. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έχει προετοιμαστεί για αναχρηματοδότηση των τραπεζών μετά από ένα τέτοιο ‘κούρεμα’ χρέους. Υπάρχει κίνδυνος για μια χρηματοπιστωτική κρίση, για έναν μεγάλο πανικό στις χρηματαγορές. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία νέα παγκόσμια οικονομική κρίση. Υπέρ ενός «κουρέματος» χρέους συνηγορεί το ότι οι φορολογούμενος προφυλάσσεται από το να επωμιστεί το σύνολο του βάρους. Και: Όσο στην Ελλάδα δεν είναι σαφές πώς θα διαμορφωθεί το οικονομικό μέλλον της χώρας, η χώρα δεν θα μπορέσει να ανακάμψει. Οι επενδυτές δεν θα επενδύουν, εφόσον υπάρχει η απειλή μίας οικονομικής κατάρρευσης. Πιστεύω ότι η Ελλάδα μόνο τότε θα έχει μια οικονομική προοπτική, όταν επικρατήσουν λογικές συνθήκες και θα μπορέσουν να αποπληρωθούν κάποτε τα χρέη.

Τα μέχρι τώρα μέτρα λιτότητας οδηγούν προφανώς στο να βυθίζεται συνεχώς η Ελλάδα σε μία δίνη μέτρων λιτότητας και μειωμένων εσόδων. Είναι τελικά αναπόφευκτη η χρεοκοπία;

Σήμερα κιόλας είναι βέβαιη η χρεοκοπία. Αλλά η οικονομική παρακμή, στην οποία βρίσκεται τώρα η χώρα, θα κρατήσει μέχρι να λυθεί αυτό το πρόβλημα του χρέους. Μέχρι να τελειώσει η αβεβαιότητα. Μέχρι να πάψουν να υπάρχουν αυτά τα τρελά βάρη προσαρμογής, τα αυξανόμενα επιτόκια. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει τώρα σύντομα να καταλήξουμε σε λύση.