Κανένας δεν ανέλαβε την ευθύνη για τα καταστροφικά σφάλματα της τρόικα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και του «διεθνούς νομισματικού ταμείου» (ΔΝΤ) στην Ελλάδα, όπου η ανεργία των νέων μόλις έφτασε στο 58.3%. Παρά την ολέθρια ετυμηγορία που μόλις εξέδωσε το ΔΝΤ, κανείς δεν παραιτήθηκε· κανείς δε στερήθηκε ούτε ένα ημερομίσθιό του· κανείς δεν εξέπεσε του αξιώματός του.

Ads

Το χειρότερο όμως είναι πως ούτε καν αναθεωρήθηκαν τα βασικά πολιτικά αξιώματα που οδήγησαν σε αυτό το τραγικό επεισόδιο. Με μικρές διορθώσεις εδώ κι εκεί, σε γενικές γραμμές η ευρωζώνη επιμένει στο ίδιο αυτοκαταστροφικό μείγμα αντιφατικών πολιτικών που την βύθισαν ξανά στην ύφεση και την οδήγησαν σε επτά συνεχόμενα τρίμηνα μείωσης του ΑΕΠ, σε εκτίναξη της ανεργίας και σε ακόμα μεγαλύτερη απόκλιση από τις ΗΠΑ.
 
Όπως μετέδωσε ο ανταποκριτής μας στις Βρυξέλλες Μπρούνο Ουότερφιλντ (Bruno Waterfield) με τοmea culpa του το ΔΝΤ, ουσιαστικά παραδέχεται πως θυσίασε την Ελλάδα για να σώσει το ευρώ.
 
Υποτίμησε κραυγαλέα την σφοδρότητα του φαύλου κύκλου της υπερβολικής λιτότητας και στη συνέχεια κατηγορούσε το θύμα του διότι δήθεν η Ελλάδα αποτύγχανε να τηρήσει τα υπεσχημένα. Το 2010 η τρόικα αρνήθηκε τη -συνήθη για το ΔΝΤ- διαδικασία του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους, θεωρώντας το «πολιτικά δυσχερές» για τις χώρες (τη Γαλλία; Τη Γερμανία;) που οι τράπεζές τους κατείχαν ελληνικά κρατικά ομόλογα.
 
Η έκθεση επισημαίνει πως οι όροι του προγράμματος διάσωσης της Ελλάδας παραβίαζαν τρεις θεμελιώδεις όρους δανεισμού του ΔΝΤ στα υπερχρεωμένα κράτη, παρά το γεγονός πως αυτό θα ήταν το μεγαλύτερο ποσό που είχε εγκρίνει στην ιστορία του σε σχέση με τη συμβολή της επωφελούμενης χώρας στο Ταμείο κι ενώ οι υπηρεσίες του «αδυνατούσαν να εγγυηθούν τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους». Παραδέχεται πως το πακέτο του 2010 αποσκοπούσε κυρίως στην «αγορά χρόνου»ώστε «η ευρωζώνη να κατορθώσει να φτιάξει την “πυρίμαχη ζώνη” που θα προστάτευε τα υπόλοιπα ευάλωτα κράτη-μέλη και να αποτρέψει τα -πολύ πιθανά- σοβαρά πλήγματα στην παγκόσμια οικονομία».
 
Ακολούθως η «ευρωπαϊκή επιτροπή» (Κομισιόν) υπεραμύνθηκε των απόψεών της, λέγοντας πωςτυχόν αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους το 2010 θα είχε προκαλέσει χαλασμό στην αγορά ομολόγων και θα είχε επεκτείνει την κρίση. Αυτό είναι αληθές, αλλά τι θέλει να μας πει η ΕΕ με αυτό το επιχείρημα; Ωραία, οι πάντες φοβούνταν μια αλυσιδωτή αντίδραση που θα οδηγούσε σε χρεοκοπία της Ιταλίας και της Ισπανίας. Αλλά αυτό συνέβη αποκλειστικά διότι η «ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα» (ΕΚΤ) αρνιόταν πεισματικά και επιπόλαια να αναλάβει τις ευθύνες της ως δανειστής της υστάτης καταφυγής, που είναι ο βασικός λόγος ύπαρξης κάθε κεντρικής τράπεζας. Κάνοντάς το, έθεσε σε κίνδυνο την παγκόσμια οικονομία.
 
Μπορείτε να εντοπίσετε τις ρίζες της τρέχουσας παράλυσης στη συνθήκη του Μάαστριχτ και τη φύση της εντολής της ΕΚΤ, αλλά η άμεση αγορά ομολόγων του Ντράγκι (Draghi) απέδειξε πως οι προηγούμενοι πρόεδροι της ΕΚΤ απλά δεν ήρθησαν στο ύψος των περιστάσεων ή εξυπηρετούσαν 100% εθνικές ατζέντες ή και τα δύο -και τελικά κρύβονταν πίσω από εξαιρετικά αμφίσημες διατυπώσεις των συνθηκών.
 
Το ΔΝΤ αποσαφήνισε πως βασικός υπεύθυνος για όλα όσα συνέβησαν ήταν οι θεσμοί της ΕΕ και οι ηγέτες της ευρωζώνης, που εξακολουθούν να εθελοτυφλούν στις συνέπειες της «οικονομικής νομισματικής ενότητας» (ΟΝΕ) και να παραδεχθούν στους ψηφοφόρους τους πως η ΟΝΕ κοστίζει λεφτά.
 
Το θέαμα είναι πολύ κατατοπιστικό για το τι πάει στραβά στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Δεν υπάρχει μηχανισμός λογοδοσίας. Δεν υπάρχει φρένο.
 
Δεν θέλω να προσωποποιήσω το ζήτημα στον επίτροπο οικονομίας Όλι Ρεν (Olli Rehn), αλλά η υπομονή μου εξαντλείται όταν κανείς τον ακούει να λέει πως το ΔΝΤ «κάνει εντελώς λάθος».Ο κ.Ρεν είναι ένας αξιοπρεπής άνθρωπος, που όμως του ανατέθηκε μια αδύνατη αποστολή: να ασκήσει ευθύνες χωρίς να έχει εξουσία. Βασικοί υπεύθυνοι για την αποτυχία του είναι οι πολιτικοί των βορείων κρατών-μελών της ΟΝΕ και η ΕΚΤ. Είχα γράψει κι άλλοτε πως ο Γερμανός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε(Wolfgang Schäuble) είχε υπερβεί τα εσκαμμένα όταν απειλούσε την Ελλάδα με αποβολή από το ευρώ και επέμενε να την κατηγορεί για πλημμελή εκτέλεση καθηκόντων, την ίδια ώρα που βασικός φταίχτης ήταν η ίδια η εφαρμοζόμενη πολιτική. Η Ελλάδα δεν μπορούσε να πετύχει τους στόχους του προγράμματος διάσωσής της, διότι η οικονομία της κατέρρεε και συμπαρέσυρε τα κρατικά της έσοδα.
 
Μολοταύτα, τυπικά υπεύθυνος είναι ο κ. Ρεν. Η τρόικα είναι «το μωρό του». Σε κάθε δημοκρατικό κράτος, μετά από τόσο οφθαλμοφανή χρεοκοπία των πολιτικών του επιλογών, κάθε υπουργός οικονομικών θα είχε υποχρεωθεί να παραιτηθεί. Το ότι στην ΕΕ κανείς δεν παραιτείται λόγω της πολιτικής του αποτυχίας -με την Κομισιόν του Σαντέρ (Santer) να είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα– δεν μπορεί να γλιτώσει τον κ. Ρεν. Αν διαθέτει υψηλό αίσθημα ευθύνης, οφείλει να αυτοχειριαστεί πολιτικά. Μια τέτοια κίνηση θα ξεκαθάριζε την ατμόσφαιρα και θα αναγνώριζε πως προκειμένου να υπάρξει ανάκαμψη η πολιτική διευθέτηση της ΟΝΕ χρειάζεται ριζική αλλαγή.
 
Ο γενικός διευθυντής οικονομικών και νομισματικών υποθέσεων της Κομισιόν Μάρκο Μπούτι (MarcoButi), παραδέχθηκε πως ο «δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής» τελικά είναι μεγαλύτερος -και το δημοσιονομικό σφίξιμο βλάπτει περισσότερο την πραγματική οικονομία- σε περιόδους γενικευμένης ύφεσης, όταν το χρηματοπιστωτικό σύστημα δε λειτουργεί κανονικά και τα επιτόκια είναι σχεδόν μηδενικά. Αλλά αυτή η παραδοχή γίνεται εκ των υστέρων. Τώρα η Κομισιόν ισχυρίζεται πως μετά την «παρέμβαση» Ντράγκι ο πολλαπλασιαστής χαμήλωσε ξανά, οπότε δεν υπάρχει πραγματικός λόγος να αλλάξει η πολιτική (και να αφεθεί η δημοσιονομική σταθεροποίηση να κάνει τη δουλειά της, χωρίς να γίνει το λάθος να επιβληθούν περαιτέρω μέτρα στο όνομα της μη επίτευξης «συμπεφωνημένων» στόχων).
 
Χωρίς παραίτηση του επιτρόπου Ρεν, η πορεία του τρόμου θα συνεχιστεί. Το σύστημα θα συνεχίσει στην καταστροφική τρέλα του, προσθέτοντας 100,000 ανέργους κάθε μήνα.
 
Να θυμίσω μόνο λίγα για το μέγεθος αυτού του τρόμου, για τον οποίο έγραφα πέρσι στο ίδιο μπλογκ: αρχικά η τρόικα προέβλεπε ύφεση 2.6% το 2010, και στη συνέχεια ανάκαμψη -1.1% το 2011 και 2.1% το 2012. Στην πραγματικότητα, το ελληνικό ΑΕΠ εξακολούθησε την πτωτική του πορεία. Ουδέποτε ανέκαμψε. Μειώθηκε κατά 7.1% το 2011 και κατά 6.4% το 2012. Αυτό σημαίνει πως η τρόικα έπεσε έξω στις προβλέψεις της για το ελληνικό ΑΕΠ κατά… 12% σε τρία χρόνια!Συνολικά η ύφεση θα κυμανθεί γύρω στο 25%, ποσοστό που θυμίζει την αμερικανική «μεγάλη ύφεση».
 
Μην πείτε πως αυτό κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει. Το ελληνικό «ινστιτούτο εργασίας» και ηδεξαμενή σκέψης ΙΟΒΕ έκαναν πολύ πιο ακριβείς προγνώσεις. Η αλήθεια είναι πως η ιδεολογία της «αναπτυξιακής δημοσιονομικής συρρίκνωσης» που ασπάζεται η τρόικα είναι βλακώδης -και διπλά επικίνδυνη όταν συνδυάζεται με στενότητα ρευστότητας.
 
Σαν τους Σπαρτιάτες, τους Θηβαίους και τους Θεσπιείς στο στενό των Θερμοπυλών, οι Έλληνες θυσιάστηκαν για να κερδηθεί χρόνος από τους συμμάχους τους. Αλλά αντί για επευφημίες και θαυμασμό, κατηγορήθηκαν σκαιά από κακά πληροφορημένους και ιδιοτελείς Ολλανδούς, Αυστριακούς και Γερμανούς πολιτικούς. Πρόκειται περί αθλιότητας.

Ο Ambrose Evans-Pritchard είναι οικονομικός συντάκτης της «Daily Telegraph» – Το άρθρο του μεταφράστηκε από το ppol.gr