Εδώ και δεκαετίες, στην πολιτική διαδρομή του Αντώνη Σαμαρά επαναλαμβάνεται ένα ανησυχητικό σχήμα: O σημερινός πρωθυπουργός εμφανίζει μιαν ανεξήγητη ενστικτώδη έλξη προς τον λαϊκισμό και τις ακραίες δεξιές θέσεις. Χρειάζεται το χαστούκι της πραγματικότητας και το φάσμα της περιθωριοποίησης για να επανέλθει στην παραταξιακή του κανονικότητα.

Ads

Το 1992-1993, ο Αντώνης Σαμαράς είχε να επιλέξει αν το κόμμα του, η νεοσύστατη «Πολιτική Άνοιξη» (ΠΟΛΑΝ) θα «πατούσε» απλώς πάνω στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, για να εμβολίσει και να «υπερβεί» τις παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες, ή θα απορροφούνταν από τον λαϊκιστικό και ακραίο εθνικισμό, που υπήρξε επίσης -για να μην ξεχνιόμαστε- η πρώτη ευκαιρία νομιμοποίησης της «Χρυσής Αυγής» (ΧΑ). Αν και διεκήρυσσε πως θα έκανε το πρώτο, παγιδεύτηκε στο δεύτερο. Ως το 1996, η ΠΟΛΑΝ είχε καταχωρηθεί από πολλούς πολίτες ως μια πληβειακή δύναμη, ένα είδος ελληνικής εκδοχής της λαϊκιστικής δεξιάς και όχι ως ένα προοδευτικό και «υπερβατικό» κεντρώο κόμμα, με αναφορά κυρίως στα ανερχόμενα, μορφωμένα, αστικά και εξωστρεφή μεσαία στρώματα.

Ο Αντώνης Σαμαράς διαισθάνθηκε τον κίνδυνο την περιθωριοποίησής του και εν όψει της προεδρικής εκλογής του 1995, ανέλαβε μια σπουδαία πρωτοβουλία: Πρότεινε για πρόεδρο της δημοκρατίας τον δεξιό Κωστή Στεφανόπουλο, ευελπιστώντας πως το ΠΑΣΟΚ θα προσχωρούσε στη λύση αυτή, προκειμένου η χώρα να συνεχίσει να κυβερνάται από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Έτσι κι έγινε: Η ΠΟΛΑΝ μετακινήθηκε αποφασιστικά στον χώρο της «υπέρβασης» (διάβαζε «τριγωνοποίησης») της ελληνικής πολιτικής.

Όταν όμως το 1996 το ΠΑΣΟΚ έκανε τη δική του «υπέρβαση» κι εξέλεξε τον Σημίτηστην προεδρία του, αντί να διευρύνει αυτή τη δυναμική, ο Αντώνης Σαμαράςεπέλεξε και πάλι το δρόμο της ακρότητας και του λαϊκισμού: Η ΠΟΛΑΝ κάλεσε σε «αντισημιτικό (sic) μέτωπο», στο οποίο προσκλήθηκαν φύρδην μίγδην ακροδεξιοί και ακροαριστεροί, η Νέα Δημοκρατία, το «πατριωτικό» ΠΑΣΟΚ κ.ο.κ.

Στις εκλογές του 1996, η πολιτική αυτή οδήγησε την ΠΟΛΑΝ του 5% των εκλογών του 1993, κάτω από το όριο του 3%. Στις ευρωεκλογές του 1999, η ΠΟΛΑΝ του 8%-9% των ευρωεκλογών του 1994, εκπαραθυρώθηκε και από την Ευρωβουλή. ΟΑντώνης Σαμαράς βρέθηκε στο καναβάτσο. Επανήλθε όμως -με αξιοθαύμαστο τρόπο- εκλεγόμενος ευρωβουλευτής της ΝΔ το 2004 και αρχηγός της (!) το 2009.

Το 2009-2010, ο Αντώνης Σαμαράς είχε να επιλέξει αν, υπό την ηγεσία του, η ΝΔ θα αποδεχόταν πως το «μνημόνιο» ήταν η μόνη εναλλακτική λύση στην χρεοκοπία της χώρας (και την κατεδάφιση της βασικής προσφοράς του κόμματός του, της ένταξης της χώρας στην Ευρώπη) ή αν θα απορροφούνταν από το λαϊκιστικό και αδιέξοδο «αντιμνημονιακό» αγώνα, που υπήρξε επίσης –για να μην ξεχνιόμαστε- η κοιτίδα της υπερδιόγκωσης της άκρας αριστεράς και της πλήρους νομιμοποίησης της ΧΑ. Αν και όλα -το εθνικό συμφέρον, η ιστορία της παράταξης και ο ρόλος της ΝΔ ως κόμματος εξουσίας– του υπαγόρευαν το πρώτο, επέλεξε το δεύτερο: Παρίστανε τον «αρχιτέκτονα του αντιμνημονιακού αγώνα» (sic) και βάλθηκε να μετράει Ζάππεια. Ως το 2011, η ΝΔ είχε απομονωθεί από τις ευρωπαϊκές της αναφορές και ενόψει της σύστασης της κυβέρνησης Παπαδήμου και της απέλπιδος προσπάθειας της Ελλάδας να παραμείνει στην ευρωζὠνη, απειλούνταν με μαζική αποστασία των ευρωπαϊστών και μετριοπαθών στελεχών της.

Ο Αντώνης Σαμαράς διαισθάνθηκε τον κίνδυνο της ανατροπής του και ανέλαβε μια σπουδαία πρωτοβουλία: πήρε απότομη στροφή και ανέλαβε μερίδιο ευθύνης στη διακυβέρνηση της χώρας. Η ΝΔ αποκαταστάθηκε ως φιλοευρωπαϊκό κόμμα εξουσίας.

Αλλά η κολοτούμπα παραήταν απότομη και οι αβαρίες δεν αποτράπηκαν. Το Μάιο του 2012, η ΝΔ συγκέντρωσε 1.2 εκατομμύρια ψήφους, τις… μισές δηλαδή από όσες είχε λάβει στις -ατυχείς για την ίδια- εκλογές του 2009! Έσπασε αρνητικό παραταξιακό ρεκόρ, συγκεντρώνοντας μόλις 19% των έγκυρων ψηφοδελτίων, λιγότερο από το 20% που συγκέντρωσαν τα τρία ακροδεξιά κόμματα ΑΝΕΛ, ΛΑΟΣ και ΧΑ. Ο Αντώνης Σαμαράς διασώθηκε κυρίως διότι ο «μουτζούρης» της χρεοκοπίας του 2010, έμεινε στο ΠΑΣΟΚ.

Ανέκαμψε όμως -με αξιοθαύμαστο τρόπο- αυξάνοντας σε ένα μήνα πάνω από 10% την εκλογική του δύναμη και εκλεγόμενος πρωθυπουργός -και οιονεί επικεφαλής της φιλοευρωπαϊκής παράταξης της χώρας.

Σήμερα, ο Αντώνης Σαμαράς έχει να επιλέξει αν θα συμβάλει στη διαμόρφωση ενός πολυκομματικού συνασπισμού εξουσίας στο κέντρο, ή αν θα πάει να κυνηγήσει στους κυνηγότοπους των ακροτήτων, του λαϊκισμού και της μισαλλοδοξίας, παρέα με την ΧΑ και τους ΑΝΕΛ. Το πρώτο, του το υπαγορεύουν, όχι μόνον η λαϊκή εντολή του Ιουνίου του 2012, όχι μόνο τα παθήματα της περιόδου 2010-2011, αλλά κυρίως η ανάγκη να προστατευτεί η πατρίδα από την φασιστική εκτροπή. Το τζίνι του νεοναζισμού κόβει πια βόλτες έξω από το μπουκάλι, και κάθε ιδέα εξευμενισμού ή διαπραγμάτευσης μαζί του, είναι επικίνδυνα τυχοδιωκτική. Είναι η ώρα της σύγκρουσης της δημοκρατικής νομιμότητας και του κράτους δικαίου με τον ναζισμό -και της πλήρους ισοπέδωσης του νεοφασιστικού φαινομένου στο πολιτικό, αξιακό και νομικό-δικαστικό επίπεδο.

Να όμως που και πάλι, από το Μέγαρο Μαξίμου επιχειρήθηκε μια προσπάθεια να αφοπλιστεί το κράτος από το απαραίτητο πολιτικά και εκπορευόμενο εκ της συμμετοχής μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση νομοσχέδιο κατά της ρατσιστικής βίας.Διαισθάνθηκε άραγε ο κ. Αντώνης Σαμαράς τον κίνδυνο, η υπόθεση αυτή να απειλήσει αν όχι την σταθερότητα της κυβέρνησής του, πάντως την εμπιστοσύνη των δύο κεντροαριστερών κυβερνητικών εταίρων προς το πρόσωπό του, ως του ικανότερου να ηγείται του τρικομματικού συνασπισμού υπό την ηγεσία της ΝΔ; Ισχύουν οι διαβεβαιώσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ ότι το απαραίτητο αυτό νομοσχέδιο προχωράει κανονικά προς την ψήφισή του; Ας το ελπίσουμε.

Όλα αυτά τα χρόνια, ο Αντώνης Σαμαράς έδειξε πως διαθέτει αξιοθαύμαστη πολιτική ανθεκτικότητα, αιλουροειδή πολιτική ευελιξία, χαμαιλεόντεια ιδεολογική προσαρμοστικότητα, την εύνοια των άστρων της πολιτικής ανέλιξης… Από την άλλη, όπως είναι γνωστό, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Και όποιος πλησιάσει κάπως κοντά στα ίχνη της πολιτικής διαδρομής του Αντὠνη Σαμαρά, δεν μπορεί, θα νιώσει πως ώρες-ώρες μυρίζει θειάφι λίγο περισσότερο από όσο θα ’πρεπε…
 
*O Νίκος Ράπτης είναι διαχειριστής της ppol.gr – Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο metarithmisi.gr