Την παρούσα κρίση στην ευρωζώνη ανέλυσαν ο σοσιαλδημοκράτης πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Helmut Schmidt και ο Γάλλος πολιτικός και οικονομολόγος Jacques Delors, σε συνεντεύξεις τους στη γαλλική εφημερίδα Le Monde. «Ο ένας είναι Γερμανός, ο άλλος Γάλλος. Και οι δύο άφησαν το στίγμα τους στην οικοδόμηση της Ευρώπης. Σήμερα καταγγέλλουν την έλλειψη ενός κοινού οράματος» , αναφέρει η εφημερίδα στο αφιέρωμα της υπό τον τίτλο «Ευρώ: μαθήματα από δύο πατέρες της Ευρώπης».

Ads

Ακολουθούν αποσπάσμα των συνεντεύξεων:

Helmut Schmidt: «Από την Ευρώπη λείπουν προσωπικότητες, είτε στην ηγεσία των κρατών είτε των θεσμών»

Με εξαίρεση ορισμένων μόνο περιπτώσεων, όπως η περίπτωση του Jean-Claude Juncker στο Λουξεμβούργο, από την Ευρώπη λείπουν οι ηγέτες. Λείπουν οι προσωπικότητες εκείνες, είτε από τα κράτη είτε από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, που να γνωρίζουν καλά τα θέματα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και να έχουν την ικανότητα κατάλληλης κρίσης.

Σχετικά με την πολιτική που ακολουθεί η Γερμανία:

Ούτε οι Γερμανοί εν γένει ούτε η γερμανική πολιτική τάξη έχουν αποποιηθεί τη σταθερότητα. Αλλά είναι οι συνθήκες που επικράτησαν το 2008, το 2009 και το 2010 οι οποίες τους ανάγκασαν να προδώσουν τα ιδεώδη της σταθερότητας. Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα της δικής τους βούλησης αλλά έγινε λόγω της οικονομικής επιβράδυνσης. […]

Οι άνθρωποι που αποτελούν τη σημερινή κυβέρνηση στη Γερμανία δεν διαθέτουν καμία προηγούμενη εμπειρία για τα πολιτικά ή τα οικονομικά θέματα σε παγκόσμιο επίπεδο. […] Ο υπουργός Οικονομικών Schaüble έχει μία καλή αντίληψη επί των δημοσιονομικών θεμάτων χωρίς, όμως, να γνωρίζει εξίσου καλά τα θέματα που σχετίζονται με τις διεθνείς χρηματαγορές για παράδειγμα. […] Επίσης, οι ιθύνοντες της Bundesbank έχουν μία υπερβολική τάση να αντιδρούν απέναντι στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με μοναδικό γνώμονα το εθνικό συμφέρον.

Παρούσα κρίση:

Θεωρώ ότι το λάθος έγινε από την εποχή της Συνθήκης του Μάαστριχτ το 1991-1992, καθώς τα 12 τότε μέλη της προχώρησαν στο ευρώ προσκαλώντας τον καθένα να συμμετέχει σε αυτό και χωρίς πρώτα να έχουν διαφοροποιήσει ή αποσαφηνίσει τους κανόνες.

Αυτό που αποκαλούμε Σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης είναι μία συμφωνία μεταξύ κυβερνήσεων –χωρίς να έχει την ισχύ νόμου και είναι λυπηρό το γεγονός ότι η Γαλλία και η Γερμανία προσπάθησαν στις αρχές του αιώνα να παραβούν τους κανόνες αυτούς. Η Άνγκελα Μέρκελ προσπάθησε να διορθώσει τα λάθη αυτά, αλλά οι πιθανότητές της να τα καταφέρει είναι ελάχιστες, κυρίως διότι στερείται διπλωματίας.

Για τον Jean-Claude Trichet:

Θεωρώ ότι είναι ίσως η μοναδική αναγνωρίσιμη προσωπικότητα, σήμερα, σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών.

Δημοσιογράφος: Η Ελλάδα και η Πορτογαλία μπήκαν στην νομισματική ένωση με ένα καθαρό εξωτερικό ισοζύγιο λίγο έως πολύ μηδενικό: το εξωτερικό ενεργητικό τους και το εξωτερικό χρέος τους ήταν λίγο έως πολύ ισοδύναμα. Εν συνεχεία, κατέγραψαν κάθε χρόνο για μία δεκαετία περίπου ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών αντίστοιχα με το 10% του ΑΕΠ τους. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς σοφός για να αντιληφθεί ότι το καθαρό εξωτερικό τους χρέος αγγίζει σήμερα το 110% του ΑΕΠ…

Schmidt: Το ερώτημα που θα πρέπει κανείς να θέσει είναι πώς ακριβώς κανένας δεν αντιλήφθηκε τίποτα […] κανείς δεν δείχνει να έχει καταλάβει. Για μία μακρά περίοδο η γερμανική πολιτική ελίτ δεν αντιλήφθηκε ότι καταγράφαμε πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και αυτό δεν είναι μακροπρόθεσμα κάτι θετικό στο πλαίσιο μίας νομισματικής ένωσης όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα εκ νέου αποτίμησης του νομίσματος.

Εάν όμως είχαμε κρατήσει το γερμανικό μάρκο το γεγονός αυτό θα είχε προκαλέσει τουλάχιστον μία οι δύο φορές μία κερδοσκοπία σε βάρος του μάρκου πολύ χειρότερη σε έκταση από αυτή που είδαμε στην περίπτωση της Ελλάδας ή της Ιρλανδίας.

Το μέλλον του ευρώ:

Μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια βλέπω τη δημιουργία ενός σκληρού πυρήνα, ο οποίος θα περιλαμβάνει τους Γάλλους, τους Γερμανούς, τους Ολλανδούς και πιθανότατα όχι τους Ιταλούς, ενώ σίγουρα δεν θα συμμετέχουν σε αυτόν οι Βρετανοί και οι Πολωνοί. Δεν θα πρόκειται για ένα σκληρό πυρήνα που θα δημιουργηθεί στη βάση γραπτών εγγράφων αλλά για έναν πυρήνα de facto, ενώ πιθανότατα να συμμετέχει σε αυτόν η Αυστρία και η Σουηδία. Οι Δανοί ίσως ακολουθήσουν το Λονδίνο.

Jacques Delors : «Η πολιτική πρέπει να αποτελεί το έσχατο σημείο αναφοράς. Αρνούμαι οι τραπεζίτες να δημιουργούν αναταράξεις στις κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ».

Στα δέκα χρόνια παρουσίας του, το ευρώ μας έχει προστατεύσει από τις πολιτικές χαλάρωσης […] εάν δεν υπήρχε πολλές χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας- θα είχαν υποφέρει είτε εξ αιτίας των δημοσίων ελλειμμάτων τους είτε λόγω της ιδιωτικής υπερχρέωσής τους ή λόγω των προβλημάτων τους σε εσωτερικό επίπεδο. Ωστόσο, το ευρώ εμπεριέχει ένα σφάλμα, από την κατασκευή του ήδη δεν τόνωσε την ευρωπαϊκή οικονομία.

Δημοσιογράφος: Η ελληνική και η ιρλανδική κρίση σας ξάφνιασαν;

Delors : Όχι, γνώριζα την κατάσταση των δημοσιονομικών της Ελλάδας και την υπερχρέωση των ιρλανδικών τραπεζών. Αυτό που με εκπλήσσει είναι όταν ακούω τους ιθύνοντες της ευρωζώνης να λένε ότι “δεν είμαστε εμείς υπεύθυνοι για τις βλακείες των άλλων”.

Τότε σε τί χρησίμευσε το Συμβούλιο για το ευρώ; Για ποιό λόγο η ευρωπαϊκή τράπεζα δεν χτύπησε εκείνη το καμπανάκι του κινδύνου; (…) τα πρώτα ανησυχητικά μηνύματα ήταν το 2004 όταν η Γαλλία και η Γερμανία δεν μπόρεσαν να περιορίσουν τα ελλείμματα κάτω από το 3% (…) δύο συμπεριφορές χειροτέρεψαν την κατάσταση: οι καθυστερήσεις αντίδρασης απέναντι στην κρίση και η κακοφωνία των ιθυνόντων η οποία και θα πρέπει να σταματήσει καθώς τροφοδοτεί την κερδοσκοπία.

Γερμανία

Θεωρώ απαραίτητη την αρετή και τη δύναμη της Γερμανίας η οποία όμως θα πρέπει να γνωρίζει ότι έχει και υποχρεώσεις.

Ευρώ

Είμαι αισιόδοξος για το ευρώ, εφόσον γίνουν τα απαραίτητα βήματα για το συντονισμό των οικονομικών πολιτικών σε επίπεδο των 16, γεγονός που θα επιτρέψει την αποτελεσματικότερη εποπτεία απέναντι στις δημοσιονομικές ανισορροπίες μεταξύ των κρατών. Προς αυτήν την κατεύθυνση θεωρώ ως θετικά βήματα το ευρωπαϊκό Ταμείο χρηματοοικονομικής σταθερότητας και τη μορφή που θα λάβει μετά το 2013, ενώ είμαι θετικός και ως προς την ιδέα έκδοσης ευρω-ομολόγων. Προτείνω ακόμα τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χρεωλυτικού ταμείου, το οποίο θα αναλάμβανε ένα τμήμα από το έλλειμμα χωρών της ευρωζώνης και θα λειτουργούσε σε μία βάση αμοιβαίας μερικής ασφάλισης μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το φορτίο του χρέους για κάθε χώρα και παρέχοντας παράλληλα τα περιθώρια για στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της εξυγίανσης των δημοσίων και ιδιωτικών οικονομικών.