Το Eυρωκοινοβούλιο, πρόσφατα, υιοθέτησε  την έκθεση του Βρετανού Σοσιαλδημοκράτη Ρίτσαρντ Χιούιτ, «Έκθεση προόδου του 2012 για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η Έκθεση υπερψηφίστηκε με 505 ψήφους υπέρ, 61 κατά, και 14 λευκά. Με αφορμή τη θετική ψήφο μου, «υπέρ» της έκθεσης με κάποιες επιφυλάξεις, θα ήθελα να επισημάνω ότι για να πετύχουμε το στόχο μας ως χώρα – να προωθήσουμε δηλαδή μια δίκαιη λύση, κοινά αποδεκτής σύνθετης ονομασίας για τη γειτονική χώρα, στο πλαίσιο μιας συνολικότερης δέσμης μέτρων για οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης – πρέπει να αλλάξουμε στρατηγική. Αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να βρεθεί η χώρα μας απομονωμένη και όσο περνάει ο χρόνος η γειτονική χώρα να αναγνωρίζεται σκέτα «Μακεδονία».

Ads

Είναι αλήθεια ότι οι συνθήκες για να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση, ίσως καλύτερη και από την καλύτερη σήμερα, υπήρχαν πριν από περίπου χρόνια, όταν και ο εθνικισμός δεν είχε αποκτήσει γερές ρίζες στην γειτονική χώρα και δεν είχαν περάσει πολλές χιλιάδες μαθητές από μαθήματα που τους διδάσκουν ότι «είναι απευθείας απόγονοι… του Μεγ. Αλεξάνδρου». Όμως τότε το πολιτικό προσωπικό, τα κόμματα (υπήρχαν και εξαιρέσεις) και άλλες… δυνάμεις) ακολούθησαν έναν καταστροφικό δρόμο, με αποτέλεσμα να έχουν σήμερα δημιουργηθεί τετελεσμένα και να βρισκόμαστε σε πιο δυσμενή θέση, και κάθε μέρα που περνάει να μην είναι προς το συμφέρον μας.
 
Όμως ακόμα και σήμερα, αν και έχει συνειδητοποιηθεί το αδιέξοδο από τις πολιτικές δυνάμεις ούτε έχει γίνει αυτοκριτική για την λανθασμένη στρατηγική ούτε προτείνουν τρόπο για να λυθεί το πρόβλημα. Έτσι, δίνουμε ως χώρα μάχες οπισθοφυλακής αντί να αναζητούμε στρατηγικές που θα βοηθήσουν, έστω και τώρα να βρεθεί λύση, δηλαδή σύνθετη, αμοιβαία αποδεκτή ονομασία, εξάλειψη αλυτρωτισμού, εθνικισμού, φαντασιώσεων για αλλαγές υπαρχόντων συνόρων, εξάλειψη της διαστρέβλωσης της ιστορίας. Κυρίως διαμόρφωση μακροχρόνιων προϋποθέσεων και συνθηκών κυρίως καλής γειτονίας.
 
Κι όμως υπάρχει μια στρατηγική που μπορεί να οδηγήσει σε λύση. Πρακτικά, αν αξιοποιηθεί σωστά η έκθεση, η επίλυση της διαφοράς για το όνομα θα αποτελεί στην πράξη ΟΡΟ και ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την ένταξη της γειτονικής χώρας στην ΕΕ. Εάν αυτά δεν τηρηθούν, η Ελλάδα έχει την άνεση να διακόψει οποιαδήποτε στιγμή τη διαδικασία ένταξης. Ανάλογη τακτική ακολούθησε με επιτυχία η Σλοβενία για την εδαφική της διαφορά με την Κροατία, διαφορά που επιλύθηκε τελικά πριν την κροατική ένταξη. Έχουμε, επίσης, το πρόσφατο παράδειγμα της Σερβίας με το Κόσσοβο, όπου η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων επέδρασε καταλυτικά στην αποκλιμάκωση της πολυετούς έντασης μεταξύ των δύο πλευρών.
 
Επέλεξα την υπερψήφιση της Έκθεσης Χιούιτ πιστεύοντας ότι ως σύνολο υπερτερούν τα θετικά σημεία, τόσο για την ελληνική πολιτική όσο και για την Ευρώπη ως σύνολο. Η διαφορετική επιλογή βασίστηκε σε προσεκτική αξιολόγηση των δεδομένων: Το περιεχόμενο της έκθεσης και τα σημεία ακριβώς που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να επιλυθούν τα προβλήματα που υπάρχουν (ονομασία, αλυτρωτισμός, παραχάραξη ιστορίας κα). Ιδιαίτερα τα άρθρα 3, 4, 6,14 και 16. Τις γενικότερες εξελίξεις στα Βαλκάνια, και τις δυναμικές που δημιουργεί η ενταξιακή διαδικασία τόσο στο εσωτερικό χωρών όσο και στις διακρατικές σχέσεις. Τη σχετική συζήτηση που είχε προηγηθεί στην Ολομέλεια την προηγούμενη μέρα.
 
Τα θετικά σημεία της έκθεσης και του ψηφίσματος είναι κυρίως τα άρθρα 3, 4, 6,14 και16 –  φυσικά όπως σε κάθε έκθεση υπάρχουν και κάποια αρνητικά ή αμφιλεγόμενα σημεία:
        • «η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα μπορούσε από μόνη της να αλλάξει την υπάρχουσα κατάσταση, δίνοντας ώθηση σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και σε καλύτερες σχέσεις της χώρας με τους γείτονές της».
        • «το ζήτημα του ονόματος πρέπει να επιλυθεί οριστικά, χωρίς καθυστέρηση από καμία πλευρά»,
        • υποστηρίζει ένθερμα τις προσπάθειες του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ για την επίτευξη μιας αμοιβαία αποδεκτής (ΣΣ δηλ. και από την Ελλάδα) λύσης
        • επιδοκιμάζει την πρόταση του αρμόδιου για θέματα διεύρυνσης Επιτρόπου όσον αφορά μια τριμερή συνάντηση μεταξύ Σκοπίων, Αθήνας και Βρυξελλών· πιστεύει ότι μια τέτοια συνάντηση θα μπορούσε να δώσει ώθηση στις διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ
        • ζητάει να αποφεύγονται κινήσεις, δηλώσεις και ενέργειες που θα μπορούσαν να επιδράσουν αρνητικά στις σχέσεις καλής γειτονίας·… καλεί τον αρμόδιο για τη διεύρυνση Επίτροπο να δώσει, στην έκθεσή του, ιδιαίτερη προσοχή στο ζήτημα των σχέσεων καλής γειτονίας·
        • τα διμερή ζητήματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όσο το δυνατό νωρίτερα κατά την ενταξιακή διαδικασία, κατά τρόπο εποικοδομητικό και με πνεύμα καλής γειτονίας και, κατά προτίμηση, πριν από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων
        • ενθαρρύνει ένθερμα τις αρχές και την κοινωνία των πολιτών να προβούν στις κατάλληλες ενέργειες ιστορικής συμφιλίωσης για να υπερβούν τη διαίρεση μεταξύ -αλλά και εντός – των διαφόρων εθνοτικών και εθνικών ομάδων, περιλαμβανομένων των πολιτών με βουλγαρική συνείδηση… ενθαρρύνει τις προσπάθειες για σύσταση κοινών επιτροπών εμπειρογνωμόνων για την ιστορία και την εκπαίδευση, με στόχο τη συμβολή στην αντικειμενική και τεκμηριωμένη ερμηνεία της ιστορίας, την ενίσχυση της ακαδημαϊκής συνεργασίας και την προώθηση της θετικής στάσης προς τους γείτονες στις νέες γενιές· προτρέπει τις αρχές να διαμορφώσουν εκπαιδευτικό υλικό που δεν θα περιέχει ιδεολογικές ερμηνείες της ιστορίας και θα στοχεύει στη βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης· σημειώνει με ανησυχία το φαινόμενο της «αρχαιοποίησης»·(ΣΣ της προσπάθειας της κυβέρνησης Γκρουέφσκι για οικειοποίηση του αρχαίου παρελθόντος της ευρύτερης γεωγραφικής ή ιστορικής Μακεδονίας). Είναι πεπεισμένο ότι ο πολιτισμός και η τέχνη πρέπει να χρησιμοποιούνται για να φέρνουν εγγύτερα τους λαούς και όχι για να τους χωρίζουν·…· υπογραμμίζει τη σημασία των ενεργειών αυτών για την ενσωμάτωση των διαφόρων εθνοτικών ομάδων, τη σταθερότητα και την ενσωμάτωση της χώρας στην ΕΕ·
 
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη διακοινοβουλευτική συνάντηση Ευρωκοινοβουλίου και Κοινοβουλίου ΠΓΔΜ που πραγματοποιήθηκε στο Στρασβούργο στις 22 και 23 Μαΐου, το κείμενο συμπερασμάτων υπερψηφίστηκε – ομόφωνα – από όλους τους ευρωβουλευτές (Έλληνες και ξένους) και τους βουλευτές της ΠΓΔΜ που συμμετείχαν. Στη συνάντηση αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των πολιτικών ομάδων, ενώ αρκετοί από αυτούς είναι Έλληνες (μεταξύ των οποίων και εγώ ως εισηγητής για θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος). Η για πρώτη φορά ομόφωνη ψήφιση κειμένου δείχνει ότι μπορεί να υπάρξουν, κάτω από ορισμένες συνθήκες και σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, πνεύμα καλής θέλησης και πρωτοβουλίες για πραγματική επίλυση των διαφορών.
 
Το Ευρωκοινοβούλιο αναφέρεται στη γειτονική χώρα ως πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ακριβώς δηλαδή όπως την αναγνωρίζει και η χώρα μας. Ζητά ενταξιακές διαπραγματεύσεις με αυτό ακριβώς το προσωρινό όνομα, και όχι ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας» όπως ισχυρίζονται αρκετά ρεπορτάζ που διαστρεβλώνουν τη θέση των ΟΠ, την ψήφο μου αλλά και την πραγματικότητα. Μάλιστα, οι Πράσινοι που στο παρελθόν είχαν υποστηρίξει άλλες θέσεις στο Ευρωκοινοβούλιο, τώρα χαιρέτησαν την προσπάθεια θα βρεθεί σύνθετη ονομασία, χάρη στη σωστή ενημέρωση από τον πρώην ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Μιχάλη Τρεμόπουλο, αλλά και χάρη στο έργο και των δυο μας  στην ομάδα των Πράσινων και στο Ευρωκοινοβούλιο.
 
Η μέχρι τώρα στρατηγική της χώρας μας έχει αποτύχει να προωθήσει τους στρατηγικούς στόχους που έχει θέσει. Για να πετύχουμε τους στόχους μας πρέπει να υιοθετήσουμε την τακτική του καρότου. Να ενθαρρύνουμε δηλαδή την επίτευξη λύσης μέσω της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων που θα συνδέεται φυσικά με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και όρους.  Προτείνουμε, στην πραγματικότητα, αξιοποιώντας την έκθεση για την ΠΓΔΜ, ένα καθεστώς ανάλογο με αυτό της Τουρκίας, όπου η Ελλάδα (αλλά και κάθε άλλη χώρα-μέλος), θα έχει βέτο τόσο στο άνοιγμα όσο και στο κλείσιμο καθενός από τα διαφορετικά “κεφάλαια” των ενταξιακών διαπραγματεύσεων αλλά και της ολοκλήρωσης της σχετικής διαδικασίας. Γιατί στην περίπτωση της Τουρκίας υιοθετήσαμε αυτή την στρατηγική, ενώ στην περίπτωση της ΠΓΔΜ δεν το κάνουμε;
 
Είναι σαφές ότι δεν πρέπει να μείνουμε χωρίς συμμάχους, αλλά να υιοθετήσουμε μια νέα στρατηγική που να βοηθήσει στην επίλυση των προβλημάτων. Κάποιοι θέλουν να διαιωνίζεται το πρόβλημα, γιατί αυτό εξυπηρετεί τα πολιτικά σχέδιά τους. Άλλοι δυσκολεύονται να προσαρμόσουν τις στρατηγικές τους και μένουν αδρανείς ενώ όλα γύρω μας αλλάζουν. Όμως έτσι δεν λύνονται προβλήματα. Χώρες που πολέμησαν μεταξύ τους βρήκαν λύσεις για να ζήσουν σε ένα κοινό πλαίσιο καλής γειτονίας. Εμείς, οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ, θέλουμε να λύσουμε τα προβλήματα, όχι να τα αφήνουμε να διαιωνίζονται ή να επιδεινώνονται, είτε αυτά είναι οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά, εθνικά.
 
Στη σημερινή εποχή της οικολογικής κρίσης, όπου οι άμεσοι γείτονες κάθε χώρας είναι εκ των πραγμάτων αναγκαστικά συνεργάτες της, θα πρέπει όλοι να καταλάβουμε, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην άλλη πλευρά των συνόρων, ότι κάθε εθνικισμός κάνει πρώτα από όλα κακό στη δική του χώρα. Τα ζητήματα αυτά δεν μπορούν να μετατρέπονται σε διπλωματική σύρραξη ούτε σε ζήτημα γοήτρου ή ταπείνωσης ολόκληρων κοινωνιών, αντίθετα μπορούν να επιλυθούν μόνο αν απομονωθούν οι ακραίες αντιλήψεις και οι εθνικισμοί και επικρατήσει η λογική και η μετριοπάθεια.
 
Στο πνεύμα αυτό θεωρούμε δίκαιη μια λύση κοινά αποδεκτής σύνθετης ονομασίας για τη γειτονική χώρα, στο πλαίσιο μιας συνολικότερης δέσμης μέτρων για οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
 
Δείτε αναλυτικά τα θετικά σημεία της έκθεσης