Τρεις νέοι άνθρωποι έχασαν χθες τη ζωή τους από τις μολότοφ εκείνων που υποτίθεται ότι παλεύουν για έναν καλύτερο κόσμο. Πώς φτάσαμε ώς εδώ; Πώς έχασαν νέοι άνθρωποι, οι εμπρηστές, τον σεβασμό τους για κάποιους άλλους νέους, κι ας μην είναι σύντροφοί τους, κι ας μην πήγαν χθες στη διαδήλωση, αλλά στο γραφείο τους;

Ads

Από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία, της 6ης Μαΐου του 2010

Γιατί τόσα χρόνια τώρα προσπερνάμε εύκολα τη βία ή της βρίσκουμε άλλοθι; Ζητήσαμε από 19 πνευματικούς ανθρώπους να μας πουν πώς νιώθουν ύστερα από τα αδιανόητα χθεσινά γεγονότα στο κέντρο της Αθήνας. Τα σκληρά μέτρα της κυβέρνησης, που έβγαλαν στον δρόμο δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, δεν ήταν ανάγκη να τα υπενθυμίσουμε. Βρήκαν τον δρόμο τους σε όλες σχεδόν τις απαντήσεις.

Θρασείς και ολιγόνοες

Θανάσης Βαλτινός (ακαδημαϊκός, συγγραφέας)

«Ηταν αναμενόμενο ότι η επί τρεις τουλάχιστον δεκαετίες διαβουκόληση του κόσμου θα οδηγούσε εδώ. Ενός κόσμου που αφέθηκε και αυτοαφοπλίστηκε, και του οποίου οι ευθύνες δεν είναι αμελητέες. Κάποιοι, λοιπόν, θέλουν να ολοκληρώσουν τη συμφορά. Κάποιοι επειδή είναι θρασείς και κάποιοι άλλοι επειδή θεωρούν ότι ήρθε η στιγμή του κλεισίματος παλαιών λογαριασμών. Και στις δυο περιπτώσεις πρόκειται για ολιγόνοες. Ελπίζω ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων θα βρει τη σωφροσύνη και την περηφάνια της. Και ελπίζω ακόμα ότι επιτέλους θα φανούν οι άξιοι ηγέτες που θα εμπνεύσουν και οδηγήσουν αυτούς τους Ελληνες».

Ads

Υπάρχουν ηθικοί αυτουργοί

Απόστολος Δοξιάδης (συγγραφέας, σκηνοθέτης)

«Οι περισσότεροι άνθρωποι που βρέθηκαν σήμερα στους δρόμους είναι αθώα θύματα μιας κρίσης για την οποία τεράστια ευθύνη φέρουν τα πολιτικά κόμματα. Και δεν εννοώ μόνο τα δύο κόμματα εξουσίας. Το κόμμα που κυβερνά, που δεν είναι βέβαια και αυτό άμοιρο ευθυνών, καλείται σήμερα να υλοποιήσει ένα σκληρό πρόγραμμα οικονομιών, που είναι ουσιαστικά μονόδρομος. Κι όμως, αντί τα κόμματα της αντιπολίτευσης να συναισθανθούν το δικό τους, τεράστιο, μερίδιο της ευθύνης και να συμβάλουν στο κλίμα της σύνεσης που απαιτείται για να αντιμετωπίσουμε την κρίση, κάνουν ό,τι μπορούν για να δρέψουν πολιτικά οφέλη, καλλιεργώντας την όξυνση.

Η σημερινή τραγωδία, όπως και ο πρόσφατος θάνατος του νεαρού Αφγανού, είναι τελικές συνέπειες αλυσιδωτών αντιδράσεων, που σε εποχές κρίσης είναι ανεξέλεγκτες. Οι δολοφόνοι είναι σίγουρα υπεύθυνοι για τις πράξεις τους και δεν τους δικαιολογεί απολύτως τίποτε. Ομως θα πρέπει οι πολιτικοί που αντιπολιτεύονται σήμερα την κυβερνητική γραμμή, είτε εκτός κυβερνώντος κόμματος είτε και εντός, να καταλάβουν ότι όσο στηρίζουν την ίδια στείρα άρνηση, την κατάργηση του διαλόγου, τις κραυγές αντί για τον λόγο, τα ουρλιαχτά αντί για δημιουργική κριτική, το φτηνό λαϊκισμό κάθε λογής, γίνονται εκ των πραγμάτων ηθικοί αυτουργοί της βίας».

Τι άλλο μάς μένει να χάσουμε;

Κατερίνα Ευαγγελάκου (σκηνοθέτις)

«Τα τελευταία χρόνια έχουμε χάσει ηθικά και πολιτιστικά. Τους τελευταίους μήνες χάσαμε υλικά. Χθες χάσαμε τρεις ανθρώπους. Κάποιοι είναι στα νοσοκομεία, κάμποσοι ακόμα στη ΓΑΔΑ, επειδή διαμαρτυρήθηκαν. Επείγει να μη χάσουμε την ελευθερία του λόγου και της σκέψης, το δικαίωμα στη διαμαρτυρία, την απεργία, την κριτική».

Αδιανόητες οι «παράπλευρες απώλειες»

Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος (σκηνοθέτης)

«Θλίψη, πολύ βαθιά. Εχει σκοτεινιάσει η ψυχή μου. Μου είναι αδιανόητο ό,τι συνέβη. Κανένα αίτημα, κυβέρνηση ή ιδεολογία δεν έχει δικαίωμα ν’ αφαιρεί μια ζωή. Σ’ όλη μου τη ζωή αυτό με φέρνει σε σύγκρουση με ό,τι λέγεται ψυχρά “παράπλευρες απώλειες”».

Πένθος και πόνος

Ιωάννα Καρυστιάνη (συγγραφέας)

«Είμαι συγκλονισμένη για τους τρεις άτυχους νεκρούς . Η μέρα ανήκει σ’ αυτούς και στις οικογένειές τους. Οι χιλιάδες διαδηλωτές και όλοι οι Ελληνες σήμερα πενθούν και πονούν. Το κίνημα μπορεί και πρέπει να νοιάζεται για τις ανθρώπινες ζωές. Ο αγώνας είναι για ζωή και όχι για θάνατο. Πήρα μέρος σε μια διαδήλωση τόσο μαζική και τόσο μαχητική, ένα εκκωφαντικό “όχι” στα σκληρά και άδικα μέτρα. Ο κόσμος, συνταξιούχοι, άνεργοι νέοι του βασικού των 5 κατοστάρικων, είναι οργισμένοι… Κανένας νεκρός πολίτης από εδώ και μετά. Αλλά και κανένας ένοχος πολιτικός στο πόστο του. Χρειαζόμαστε ένα αύριο χωρίς αυτούς».

Δεν καταδικάζεις ανθρώπους στην πυρά

Αντώνης Καφετζόπουλος (ηθοποιός)

«Οι μολότοφ είναι επικίνδυνα όπλα. Κάποια στιγμή θα συνέβαινε. Πρέπει να πάρουν θέση και οι άνθρωποι του αντεξουσιαστικού χώρου που διαφωνούν με όλα αυτά. Είναι μουδιασμένοι και αφήνουν τα πράγματα να χειροτερεύουν. Δεν γίνεται να στήνονται πολεμικές επιχειρήσεις γύρω από ανθρώπους που πάνε στη δουλειά τους. Πρέπει να σταματήσουν όλα αυτά. Δεν εννοώ φυσικά να κατεβεί ο στρατός ούτε να γίνει χειρότερη η αστυνομία, που ούτως ή άλλως έχει αναπτύξει τη νοοτροπία σύγκρουσης συμμοριών. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι άνθρωποι καταδικάζονται στην πυρά».

Πώς να εκφράσεις οργή για τα μέτρα;

Μανώλης Κορρές (καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ)

«Στην Αθήνα έχουμε ζήσει πολλές φορές ταραχές, αλλά όταν χάνεται ανθρώπινη ζωή είναι κάτι διαφορετικό. Υστερα από αυτό το τραγικό περιστατικό χάνονται όλες οι σκέψεις που είχα κάνει κι εγώ τις προηγούμενες μέρες. Δεν είναι κατάλληλη η στιγμή για να εκφράσει κανείς την οργή και την αγανάκτησή του για τα μέτρα. Αλλωστε όλα αυτά τα προβλήματα έχουν ξεκινήσει πριν από μία δεκαετία τουλάχιστον. Αυτή η πορεία είχε σταθμούς κατά καιρούς και το συνολικό αποτέλεσμα έχει σχέση με τον υλισμό της νεότερης κοινωνίας, ένα φαινόμενο παγκόσμιο. Ο υλισμός είναι δύναμη μεγαλύτερη και το σήμερα ισχυρότερο από το αύριο. Η πιο ακραία εκδήλωση του υλισμού είναι η διαφθορά. Οι απολαβές δεν είναι πάντα ανάλογες της τίμιας εργασίας. Προφανώς έχουν γίνει υπερβάσεις του αγαθού της ισότητας, των ίσων ευκαιριών, της ελευθερίας και των δικαιωμάτων των πολιτών».

Η πολιτική αχρειότητα οδηγεί στη βία

Σταμάτης Κραουνάκης (συνθέτης)

«Την ώρα που παραδίνεται η χώρα από την κυβέρνησή της στο έλεος των αθλίων δημίων της Ε.Ε. και της Αμερικής, σπάει το εμπάργκο της βίας. Θέλω να είμαι ψύχραιμος στις διατυπώσεις. Η εικόνα λέει ότι ο φόνος είναι εύκολος. Ο λαός άργησε να πάρει θέση. Είναι πολύ αργά για δάκρυα. Η πολιτική αχρειότητα κι ανευθυνότητα των 40 τελευταίων ετών εκβάλλει σε αυτή τη βία. Σιχαίνομαι να ακούω όλους όσοι υπέγραψαν αυτή την καταδίκη της χώρας να εκφράζουν την οδύνη τους από τα έδρανα της Βουλής. Να εξαφανιστούν απ’ τα μάτια μας. Να φύγουν απ’ τη χώρα».

Σελτζούκοι ροπαλοφόροι

Αχιλλέας Κυριακίδης (συγγραφέας, μεταφραστής)

«Δύο μέρες μετά από μια γιορτή, όπου 300 Λακεδαιμόνιοι πνευματικοί άνθρωποι, υπέροχα μόνοι, με μοναδικό σύμμαχο τη γενναιότητα που χαρίζει το δίκαιο του αγώνα, δίδαξαν και τίμησαν το ήθος και μια πολιτεία που παραπαίει και μια κοινωνία που ψυχορραγεί, έρχονται οι “Σελτζούκοι ροπαλοφόροι” που καραδοκούσαν πίσω από τους στίχους του Ελύτη. Πόσο ψηλότερα πια να σηκωθούμε για να δούμε “τις αμυγδαλιές να ανθίζουν” και τις νεραντζιές της Πανεπιστημίου να καταθέτουν τα όπλα τους;».

Συσσωρευμένη λαϊκή οργή

Κωστής Μαραβέγιας (τραγουδοποιός)

«Είναι αυτονόητο ότι καταδικάζω πράξεις βίας, πόσω μάλλον πράξεις δολοφονικές. Βλέπω όμως κι αυτή τη συσσωρευμένη οργή του λαού (μετά από τόσα σκάνδαλα, ήρθαν αυτά τα μέτρα) για έναν άγριο καπιταλιστικό κόσμο που μετατρέπεται σε πόλεμο. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλο περιθώριο ανοχής για ό,τι συμβαίνει. Ζούμε σ’ ένα μεταβατικό στάδιο. Δεν ξέρουμε τι θα ακολουθήσει – ίσως να αλλάξει ακόμα και το πολιτικό σύστημα. Και θεωρώ ότι μεγαλύτερη απόδειξη παρακμής μιας χώρας είναι η οργή του κόσμου γιατί τον κορόιδεψαν».

Τραγικό συμβάν ή τραγική προβοκάτσια;

Λαυρέντης Μαχαιρίτσας (τραγουδοποιός)

«Βρήκα στον δρόμο έναν γνωστό δημοσιογράφο. “Μας κυνηγούν κι εμάς”, μου είπε. “Αργησαν”, του λέω. Μια πολιτικός έβαλε κάσκα για να μπει στη Βουλή και ο δημοσιογράφος το μετέδιδε ως μίασμα. Σήμερα χάσαμε το θέμα και το εντοπίσαμε στο τραγικό, πράγματι, περιστατικό που δεν ξέρουμε, όμως, αν είναι τραγικό συμβάν ή τραγική προβοκάτσια. Ομως, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Αν δεν αποφασίσουν οι έχοντες να δώσουν στους μη έχοντες, τελειώσαμε».

Ο σταλινισμός της Αριστεράς προκαλεί

Παύλος Μάτεσις (συγγραφέας)

«Αυτό που συνέβη με τους τρεις νεκρούς δεν είναι απλώς δολοφονία, είναι πολιτικό σφάλμα εις βάρος όλης της χώρας. Οσον αφορά τη σημερινή κυβερνητική πολιτική, όμως, την υπαγορεύει αποκλειστικά η ανάγκη, με την αρχαία έννοια της λέξης. Τα κόμματα της Αριστεράς, με απαρχαιωμένη σταλινική πολτική του 1940, παρενοχλούν και παρεμποδίζουν την ομαλή κοινοβουλευτική πορεία και πετυχαίνουν μόνο τη βαθμιαία μείωση των ψηφοφόρων τους».

Αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα η ζωή

Θάνος Μικρούτσικος (συνθέτης)

«Το δικαίωμα της ζωής είναι αναπαλλοτρίωτο. Τα γεγονότα που συνέβησαν είναι τόσο οδυνηρά για μένα, που σήμερα η Ιστορία γίνεται σιωπή».

Αφανέρωτος πόλεμος

Λίνα Νικολακοπούλου (στιχουργός)

«Το Εθνος σε Πένθος. Η τραγωδία είναι τεράστια και δείχνει πόσο ευτελής έχει γίνει η ανθρώπινη ζωή σε σχέση με την οικονομία. Βρισκόμαστε από πέρυσι τον Δεκέμβρη, με τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου, σε μια σύγχρονη τραγωδία, που ξεκινά πάλι από την Ελλάδα -από όπου είχε ξεκινήσει η τραγωδία σαν καθαρτήρια πράξη. Το πασιφανές κύμα των Ελλήνων (εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, φοιτητές), με κυρίαρχο σύνθημα “κλέφτες”, ζητά τη δικαίωσή του κι εκφράζει την αντίρησή του για την, αδικαίωτη μέσα του, στάση των κυβερνώντων. Εξοργίζομαι όταν βλέπω, σε πλάνα από πολιτικές συσκέψεις, ορισμένα χαμογελαστά πρόσωπα. Δεν αντιλαμβάνονται την τραγικότητα των στιγμών; Ερχεται ένας αφανέρωτος πόλεμος. Ας είμαστε οξυδερκείς κι ας μην επιτρέψουμε να χαθούν άλλες ζωές για μια πλαστική κάρτα, για το χρήμα».

Κανείς δεν έχει δικαίωμα στη βία

Γιώργος Νταλάρας (τραγουδιστής)

«Ασφαλώς και το δικαίωμα στην απεργία είναι ιερό. Εμείς είμαστε μια γενιά που ζήσαμε με διαδηλώσεις και διεκδικήσεις. Ανεξαρτήτως των σκληρών μέτρων, όμως, κανένας δημοκρατικός λαός δεν μπορεί να χαρίζει σε κανέναν δικαίωμα στη βία. Οφείλουμε να προστατεύσουμε τον τόπο μας και τον λαό μας -που τη βία την έχει πληρώσει ακριβά στην ιστορία του- από προβοκάτσιες και δολοφονίες, απ’ όπου κι αν προέρχονται».

Μας θέλουν δολοφόνους

Αποστολία Παπαδαμάκη (χορογράφος)

«Η Ελλάδα ολόκληρη έπρεπε να βγει σήμερα στους δρόμους σε μια σιωπηλή διαμαρτυρία, ένα ακίνητο πένθος. Να ξαπλώσει στους δρόμους με τα παιδιά της, τους νέους, τους γέρους, όλους εμάς. Πιασμένοι χέρι χέρι. Να συμπαρασύρουμε μαζί μας όλους τους λαούς της Ευρώπης που ζουν με τον τρόμο της αντίστοιχης δικής τους ώρας. Χωρίς βία. Χωρίς όπλα. Χωρίς καταστροφή. Χωρίς θάνατο. Δεν πρέπει να γίνουμε αυτό που θέλουν να μας κάνουν. Δολοφόνους ελπίδας. Δολοφόνους πίστης. Δολοφόνους ζωής».

Ας κοιταχτούμε έντιμα στον καθρέφτη

Λουκία Ρικάκη (σκηνοθέτις)

«Νομίζω ότι αδυνατούμε να κατανοήσουμε το μέγεθος και το ύφος του σχεδίου για τον επανασχεδιασμό της διεθνούς οικονομίας που επιχειρείται σε παγκόσμια κλίμακα. Εδώ και καιρό πενθούμε τη νίκη της οικονομίας έναντι της πολιτικής σε διεθνές επίπεδο. Οι αποφάσεις που ρυθμίζουν τις ζωές μας λαμβάνονται, δυστυχώς, από κέντρα οικονομικής εξουσίας και οι κυβερνήσεις απλώς τις διαχειρίζονται με όποιον τρόπο και όποια ηθική στάση έχει η καθεμιά, αλλά σε ικανά περιορισμένο πλαίσιο. Ομως το μοντέλο αυτό της φιλελεύθερης οικονομίας του καπιταλισμού το ασπαστήκαμε, το εξυπηρετήσαμε, υποτίθεται ότι μας εξυπηρέτησε, συστηθήκαμε με την παραοικονομία, την παραπαιδεία, την υποκουλτούρα. Πολλοί δεν θέλησαν να αντιληφθούν το ψεύδος που κατοικεί σε αυτή την επιλογή.

Οι επιλογές όλων μας και η μη έγκαιρη αντίστασή μας στο ψέμα αυτού του τρόπου ζωής οδήγησαν στη διεθνή οικονομική κρίση, από την οποία επηρεάζεται τώρα η Ελλάδα και ακολουθούν πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η εύκολη στοχοποίηση των πολιτικών που τώρα τη διαχειρίζονται κρίνω ότι είναι ανεύθυνη στάση.

Για χρόνια ζούσαμε σε μια ψευδή συνθήκη, που δεν ανταποκρινόταν ούτε στην οικονομία μας ούτε στην παραγωγική μας δύναμη κι όμως θέλαμε να καταναλώνουμε λαίμαργα τα ομογενοποιημένα φρούτα του χωρίς αντίσταση. Ομως κάποιοι ποιητές μάς προειδοποιούσαν να μην ξεχνούμε τα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένη η αληθινή ζωή. Ο,τι προσανατολίζεται στον σύγχρονο κόσμο στη συγκέντρωση εφήμερων αγαθών και στον άκρατο πλουτισμό δεν έχει να κάνει με τίποτα πολύτιμο που ορίζεται ως ζωή. Τα αξεσουάρ του λάιφ στάιλ είναι τα βαρίδια που μας πάνε στον πάτο. Ας κοιταχτούμε έντιμα στο καθρέφτη, να σκεφτούμε την ευθύνη μας και να αρχίσουμε επιτέλους να καταθέτουμε στο διεθνές ταμείο της ζωής την αλήθεια μας, αυτός είναι ο δικός μας πολιτισμός και είναι το μόνο ισχυρό μας όπλο σε αυτή την έκπτωση».

Πρώτη φορά φοβάμαι

Διονύσης Σαββόπουλος (συνθέτης)

«Το μυαλό μου έχει κολλήσει

στη μέλλουσα μητέρα που κάηκε.

Μένω άφωνος, όχι μπροστά στα μαύρα νέα

αλλά μπροστά σ’ αυτό που έρχεται.

Πρώτη φορά στη ζωή μου φοβάμαι.

Μόνο μια ώριμη κοινωνία μπορεί να σταματήσει

τον εφιάλτη που έρχεται.

Την έχουμε αυτή την ωριμότητα;»

Εγκληματική πράξη

Γιώργος Τσεμπερόπουλος (σκηνοθέτης)

«Δεν ξέρω αν οι μολότοφ στη Μαρφίν είναι προβοκάτσια ή ανεγκέφαλη δολοφονία. Και τα δύο είναι εγκληματικές πράξεις. Αυτό που ξέρω με βεβαιότητα είναι ότι η οργή του κόσμου ανεβαίνει κατακόρυφα όσο οι πολιτικοί υπεύθυνοι για την τραγική κατάσταση της οικονομίας και της χώρας όχι μόνο δεν παραπέμπονται για κουκούλωμα και έσχατη προδοσία αλλά, αντίθετα, εμφανίζονται στην τηλεόραση σε κεντρικές πολιτικές εκπομπές ως επαΐοντες. Αν δεν καταργηθεί η μονιμότητα των δημόσιων τεμπέληδων, περιλαμβανομένων και των παπάδων, πώς να μην εξοργιστεί βάναυσα ο κόσμος που την πληρώνει; Η ατιμωρησία των πολιτικών έχει ορίσει το ήθος που επικρατεί στη χώρα. Πρωθυπουργός ήταν αυτός που είπε “ε, ένα δωράκι έκανε ο άνθρωπος στον εαυτό του”! Οι Αγνωστοι Πολίτες καλούν στις 3/6, σε καθιστική διαμαρτυρία στον Αγνωστο Στρατιώτη, τον κόσμο που θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποδοχή των ακραίων μέτρων την άμεση παραίτηση των πολιτικών από την ασυλία τους, τη γενναία περικοπή των προνομίων τους και τη δήμευση των περιουσιών των τυχόν καταχραστών. Ετσι όπως πάμε, φοβάμαι ότι θα εκτραχυνθεί κι άλλο η κατάσταση».

Την έρευνα έκαναν οι: Ν. Κοντράρου-Ρασσιά, Ιωάννα Κλεφτόγιαννη, Φωτεινή Μπάρκα, Χρυσούλα Παπαϊωάννου, Ναταλί Χατζηαντωνίου.